Il-marda tal-malarja qatlet kważi 600,000 persuna fl-2023, hekk kif il-każijiet żdiedu għall-ħames sena konsekuttiva, jgħid rapport ġdid mill-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO). Ir-rapport iwissi li t-theddid bijoloġiku bħaż-żieda fir-reżistenza għall-mediċini u l-insettiċidi, u d-diżastri klimatiċi u umanitarji jistgħu jkomplu jxekklu l-isforzi ta’ kontroll.
Globalment, kien hemm 263 miljun każ is-sena li għaddiet, 11-il miljun aktar mis-sena ta’ qabel li l-maġġoranza l-kbira tagħhom – 94% seħħew fl-Afrika.
L-uffiċjali tal-WHO qalu li nuqqas ta’ finanzjament annwali ta’ $4.3 biljun kien fost akbar sfidi, li jinkludu wkoll it-tixrid ta’ speċi ġdida ta’ nemus reżistenti għall-insettiċidi, mutazzjonijiet ġenetiċi fil-mikrobu tal-malarja li jwaqqfu t-testijiet mediċi milli jaħdmu, u l-emerġenza ta’ nemus ġdid, tip ta parassita tal-malarja fix-Xlokk tal-Asja.
Skont Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, id-direttur ġenerali tad-WHO, il-marda qed tkompli tagħmel ħsara sproporzjonata lin-nies li jgħixu fir-reġjun Afrikan, speċjalment tfal żgħar u nisa tqal.
Madwar $4 biljun intefqu fil-ġlieda kontra l-malarja globalment is-sena li għaddiet, inqas minn nofs it-$8.3 biljun li l-pjanijiet ta’ kontroll uffiċjali jqisu li huma meħtieġa. Dan fisser lakuni fil-provvista ta’ għodod bħal mediċini u xbieki tas-sodda trattati bl-insettiċidi, bil-gruppi l-aktar vulnerabbli spiss jitilfu ħġajjithom.
Nofs biss dawk f’riskju ta malarja fl-Afrika sub-Saħarjana raqdu taħt xbieki ttrattati bl-insettiċidi, u 45% biss tan-nisa tqal fir-reġjun kellhom it-tliet dożi rakkomandati ta’ terapija preventiva tal-malarja. Madwar 80 miljun ruħ f’pajjiżi fejn tinstab il-malarja huma refuġjati jew spostati internament, li jagħmilha aktar diffiċli għalihom biex jaċċessaw is-servizzi ta’ prevenzjoni u trattament.
Sadanittant, il-kriżi tal-klima qed iżżid ir-rati ta avvenimenti estremi tat-temp li jikkawżaw għargħar, ħolqien ta’ għadajjar ta’ tnissil għan-nemus u tfixkil tal-aċċess għall-kura tas-saħħa f’pajjiżi bħall-Pakistan u l-Madagaskar, skont ma qal ir-rapport tad-WHO.
Aktar kmieni dan ix-xahar uffiċjali tas-saħħa Brittaniċi wissew li kienu qed jaraw għadd dejjem jiżdied ta’ każijiet ta’ malarja fi vjaġġaturi li jirritornaw lejn ir-Renju Unit. Fl-2023, kien hemm 2,106 każ ta ‘malarja importata, 26% aktar fuq l-1,555 irrappurtati fl-2022. Sitt persuni mietu mill-marda. Ċfri provviżorji rreġistraw 753 każ fl-ewwel nofs tal-2024.
Rapport separat ippubblikat ix-xahar li għadda mill-Malaria Atlas Project u Boston Consulting Group, finanzjat mill-Fondazzjoni Gates, ibassar li l-Afrika se tara aktar minn 550,000 mewt addizzjonali mill-malarja fl-Afrika bejn l-2030 u l-2049 minħabba avvenimenti estremi tat-temp bħal għargħar u ċikluni
Ir-reżistenza għall-pilloli li kienu t-trattament maġġuri għall-malarja qed tinfirex, qal ir-rapport, u n-nemus huma dejjem aktar reżistenti għall-insettiċidi użati biex jittrattaw ix-xbieki tas-sodda.
Madankollu, ir-rapport inkluda raġunijiet għall-ottimiżmu, inkluż l-introduzzjoni s’issa fi 17-il pajjiż ta’ vaċċini tal-malarja għat-tfal żgħar li naqqsu r-rati tal-imwiet bi 13%. U l-iżvilupp ta xbieki ġodda tas-sodda magħmula aktar effettivi bl-użu ta’ aktar minn tip wieħed ta ‘insettiċida għall-ġlieda kontra r-reżistenza ammontaw għal 78% tax-xbieki kkonsenjati lill-Afrika sub-Saħarjana s-sena li għaddiet.
Il-WHO f’Ottubru li għadda ċċertifikat 44 pajjiż u territorju wieħed li huma ħielsa mill-malarja, inkluż l-Eġittu. Hemm 83 pajjiż fejn il-malarja hija meqjusa bħala endemika u 25 minn dawk qed jirrappurtaw inqas minn 10 każijiet fis-sena.
