Saturday, November 16, 2024

Imut id-diplomatiku Henry Kissinger fl-età ta’ 100 sena

... diplomatiku diviżiv li fassal u ddetta l-politika tad-dinjija

Aqra wkoll

L-eks Segretarju tal-Istat Amerikan Henry Kissinger, li serva bħala l-aqwa diplomatiku u konsulent tas-sigurtà nazzjonali tal-Amerika matul l-amministrazzjonijiet ta’ Richard Nixon u Gerald Ford miet ilbieraħ fl-età ta’ 100 sena fid-dar tiegħu f’Connecticut, iżda ma ngħatat l-ebda kawża tal-mewt.

Bħala Konsulent tas-Sigurtà Nazzjonali tal-Istati Uniti u Segretarju tal-Istat, huwa mexxa b’mod enerġetiku l-politika ta’ distenzjoni li biha ħoloq ir-relazzjonijiet mal-Unjoni Sovjetika u ċ-Ċna.

Fl-1973, Kissinger kien reċipjent konġunt tal-Premju Nobel għall-Paċi flimkien mal-mexxej tal-Vjetnam ta’ Fuq Le Duc Tho. Meta sema’ li Kissinger kien ingħata l-Premju Nobel, il-kummidjant Tom Lehrer kien iddikjara b’mod famuż li is-satira politika hija skaduta.

Il-kritiċi mhux darba li akkużawh b’delitti tal-gwerra l-aktar meta hu ssorvelja l-bumbardament sigriet tal-Istati Uniti fil-Kambodja matul il-Gwerra tal-Vjetnam, li fih inqatlu għadd kbir ta’ persuni ċivili.

Id-diplomazija tax-‘shuttle’ li adotta għenet biex jitemm il-kunflitt Għarbi-Iżraeljan tal-1973 u n-negozjati f’Pariġi tal-Ftehim ta’ Paċi li ħarġu lill-Amerika mill-ħmar il-lejl twil tagħha fil-Vjetnam.

Imma dak li l-partitarji tiegħu ddeskrivew bħala “Realpolitik”, il-kritiċi tiegħu kkundannawh bħala immorali. Huwa kien akkużat li appoġġa l-pjan għall-kolp ta’ stat imdemmi fiċ-Ċli li waqqa’ lill-gvern xellugi elett demokratikament tal-mexxej marxista Salvadore Allende. Il-gvern il-ġdid ta’ Allende kien beda programm biex kumpaniji Amerikani jiġu nazzjonalizzati.

Is-CIA wettqet u ffinanzjat operazzjonijiet moħbija fiċ-Ċli, f’tentattiv biex tgħin lill-gruppi tal-oppożizzjoni jwaqqgħu l-gvern il-ġdid. Kissinger ippreseda l-kumitat li awtorizza l-kolp ts’ stat. Eventwalment, il-militar daħlu u Allende inqatel f’kolp ta’ stat vjolenti li ra lill-Ġneral Pinochet jaħtaf il-poter.

Kissinger kien akkużat ukoll li għalaq għajnejh għall-gwerra maħmuġa u t-tortura tal-militar Arġentin immexxi minn Pinochet kontra ċittadini Arġentini stess.

Fl-1957, Henry Kissinger ppubblika ktieb bit-titlu ‘Gwerra Nukleari u Politika Barranija’  li fih qal li gwerra atomika limitata hija aċċettabbli għax twassal għar-rebħa. Huwa sostna wkoll li l-użu tattiku u strateġiku ta’ razza ġdida ta’ missili iżgħar jista’ jkunu razzjonali. 

Fil-karriera diplomatika twila tiegħu li għamlitu famuż, Kissinger kien assistent tal-gvernatur ta ‘New York u tama presidenzjali Nelson Rockefeller. Meta Richard Nixon rebaħ il-White House fl-1968, Kissinger ġie offrut li jkun Konsulent għas-Sigurtà Nazzjonali.

Il-president Nixon kien dipendenti ħafna fuq il-pariri ta ‘Kissinger fir-relazzjonijiet internazzjonali.

Ekonomija

Sport