Il-Membru Parlamentari Ewropew Malti Thomas Bajada ngħata l-premju Water-Smart MEP għas-sena 2025 waqt il-konferenza internazzjonali dwar l-innovazzjoni tal-ilma li saret f’Copenhage, id-Danimarka. Dan ir-rikonoxximent prestiġjuż, ippreżentat minn Water Europe, jixhed mhux biss it-talent u l-ħidma personali ta’ Bajada, iżda wkoll il-kontribut dejjem jikber ta’ Malta fil-qasam tal-politika ambjentali Ewropea.
Il-premju ngħata bħala apprezzament għar-rwol ewlieni li Bajada kellu fit-tfassil tal-Istrateġija Ewropea għar-Reżiljenza tal-Ilma, dokument ta’ politika li jfittex li jħares lejn l-ilma mhux bħala riżorsa abbundanti jew sekondarja, iżda bħala element strateġiku għall-ġejjieni ekonomiku, soċjali u ambjentali tal-kontinent. Din l-istrateġija, li hu mexxa bħala rapporteur fil-Parlament Ewropew, tiddefinixxi viżjoni ġdida għal kif l-Unjoni Ewropea għandha tħares lejn l-ilma: bħala patrimonju komuni li jeħtieġ ġestjoni kollettiva u sostenibbli.
Skont Water Europe, il-premju Water-Smart MEP jingħata kull sena lil xi membru parlamentari li juri impenn eċċezzjonali lejn politika sostenibbli u innovattiva dwar l-ilma. Il-fatt li dan ir-rikonoxximent mar għand MEP Malti juri kemm Malta qed issir vuċi kredibbli f’dan il-qasam.
Il-ħidma ta’ Bajada diġà bdiet tagħti frott. L-Istrateġija għar-Reżiljenza tal-Ilma wasslet għal diversi inizjattivi prattiċi u fost l-oħrajn kien hemm żieda fl-aċċess għall-ilma tax-xorb sigur f’reġjuni rurali u kostali, kampanji Ewropej ta’ għarfien pubbliku dwar il-valur tal-ilma u l-użu responsabbli tiegħu, miżuri biex tiżdied l-effiċjenza tal-użu tal-ilma fl-industrija u fl-agrikoltura, użu ta’ teknoloġiji innovattivi biex jiġu mmonitorjati livelli ta’ konsum u riċiklaġġ tal-ilma.
Dawn l-inizjattivi juru kif politika Ewropea tista’ tħalli impatt fuq il-ħajja ta’ kuljum: mill-bidwi fiż-Żejtun li jiffranka l-ilma bl-irrigazzjoni, sal-fabbrika fil-Bavarja li tuża ilma rkuprat fil-proċessi industrijali tagħha.
Thomas Bajada jirrappreżenta ġenerazzjoni ġdida ta’ politiċi Maltin li jħarsu lejn il-parteċipazzjoni fl-UE mhux bħala obbligu, iżda bħala opportunità biex Malta tgħin tifforma d-direzzjoni tal-Ewropa. Il-premju li kiseb m’huwiex biss rikonoxximent personali, iżda wkoll sinjal li pajjiż żgħir jista’ jkollu vuċi b’saħħitha fuq kwistjonijiet globali.
Bajada qal li l-ilma mhux xi ħaġa li taħseb fiha meta jkollok għargħar jew nixfa, iżda element fundamentali tal-ħajja u tal-ekonomija. Huwa tenna li l-ilma għandu jitqies bħala munita ta’ benesseri, mhux biss bħala riżorsa naturali. “Fadlilna naqdfu,” qal hu, “imma mexjin bil-pass it-tajjeb biex inbiddlu l-mentalità Ewropea dwar l-ilma.”
Il-kontribut ta’ Bajada hu partikolarment sinjifikanti f’kontinent li qed jaffaċċja pressjonijiet serji fuq ir-riżorsi tal-ilma minħabba t-tibdil fil-klima, l-urbanizzazzjoni u l-konsum eċċessiv. Pajjiżi bħal Spanja, l-Italja u Franza diġà qed jesperjenzaw perjodi twal ta’ nixfa, filwaqt li reġjuni oħra, bħall-Ġermanja tat-Tramuntana, qed jaffaċċjaw għargħar frekwenti.
Bajada jemmen li l-Ewropa teħtieġ sistema unifikata ta’ ġestjoni tal-ilma li tgħaqqad il-teknoloġija, ix-xjenza u l-governanza soċjali.
“Dan ifisser li l-investiment fl-infrastruttura tal-ilma għandu jitqies bħala parti mill-istrateġiji ekonomiċi u soċjali, mhux bħala spejjeż sekondarji.”
Ftit ġimgħat qabel ma ngħata dan il-premju, Bajada ġie wkoll kklassifikat fost l-aktar Membri Parlamentari Ewropej influwenti tal-2025, sinjal ċar li l-ħidma tiegħu qed tiġi apprezzata anke lil hinn minn Malta. Huwa jservi fuq tliet kumitati ewlenin ENVI (Ambjent, Tibdil fil-Klima u Sikurezza tal-Ikel), PECH (Sajd), u DMED (Unjoni għall-Mediterran) fejn jiffoka fuq proġetti li jtejbu l-kwalità tal-ħajja tal-familji u jsaħħu l-ekonomija ekoloġika.
Il-viżjoni tiegħu għall-ġejjieni hija li l-ekonomija Ewropea tiġi evalwata mhux biss skont il-Prodott Gross Domestiku (GDP), iżda wkoll fuq il-livell ta’ benesseri tan-nies u s-saħħa tal-ekosistemi. Din il-fehma, li tgħaqqad sostenibbiltà ma’ prosperità, qed issir dejjem aktar popolari fost il-politiċi progressivi Ewropej.
Ħafna jqisu lil Bajada bħala ambaxxatur t’Għawdex fuq livell Ewropew. L-esperjenza tiegħu bħala Għawdxi, minn gżira li tiddependi fuq riżorsi naturali limitati, żgur influwenzat il-mod kif jifhem il-bżonn ta’ ġestjoni effiċjenti u sostenibbli. Għalih, il-kwistjoni tal-ilma ma tistax titħares biss minn perspettiva urbana jew industrijali, iżda trid tinkludi wkoll il-realtajiet ta’ komunitajiet żgħar u rurali.
“Fil-Parlament Ewropew, spiss nappella biex pajjiżi żgħar bħal Malta jkollhom aċċess ugwali għall-fondi Ewropej dedikati għall-innovazzjoni fl-ilma. Nemmn li reġjuni żgħar jistgħu jkunu laboratorji għall-bidla, billi jimplimentaw soluzzjonijiet pilota li mbagħad jiġu adottati fuq livell kontinentali.”
Meta mistoqsi dwar xi jmiss, Bajada qal li se jkompli jimbotta fuq livell Ewropew biex l-ekonomija ma tiġix imkejla biss bil-flus, iżda wkoll bil-kwalità tal-ħajja u s-saħħa ambjentali. Fost il-proġetti li jmiss hemm inizjattivi biex l-ilma jintuża b’mod aktar effiċjenti fil-bini, fil-produzzjoni agrikola u fl-enerġija rinnovabbli.
Huwa jrid ukoll li l-Unjoni Ewropea tinvesti aktar fir-riċerka dwar it-teknoloġiji tal-ilma, inkluż sistemi ta’ użu mill-ġdid tal-ilma u desalinizzazzjoni b’enerġija baxxa. Għalih, l-ilma mhux biss kwistjoni ambjentali, iżda wkoll ċavetta għall-kompetittività Ewropea fis-seklu 21.
Il-kisba ta’ Thomas Bajada tfakkarna li l-politika tista’ tkun forza ta’ ispirazzjoni u bidla pożittiva. F’kontinent li qed jaffaċċja kriżijiet klimatiċi, ekonomika u soċjali, il-ħidma tiegħu turi li l-soluzzjonijiet jinsabu fit-taħlita bejn ix-xjenza, l-innovazzjoni u l-empatija lejn il-komunitajiet.
Il-premju Water-Smart MEP 2025 ma jfissirx biss suċċess personali, iżda wkoll rikonoxximent li Malta – gżira żgħira fil-qalb tal-Mediterran – għandha xi tgħid u tagħti lill-Ewropa.
Kif qal hu stess: “L-ilma jgħaqqad dak kollu li nagħmlu, u wasal iż-żmien li nibdew inqisuh hekk.”