Minn Benny Borg Bonello
Il-virus tal-Covid-19 għadu jiġri fostna. Konna nafu li mhux ser imur mil-lum għal għada. Waqt l-ewwel mewġa batejna lkoll. Waqt li konna fl-ewwel mewġa ħadna miżuri drastiċi u l-maġġoranza kbira tan-nies osservaw id-direttivi li kellna. Waħda mill-affarijiet pożittivi li kien hemm kienet li f’dawk il-ġranet kulħadd irrealizza li din il-pandemija ħolqot realtà ġdida. Bdejna naraw kif nistgħu mmorru għal din ir-realtà ġdida.
Kull settur beda jara kif nistgħu mmorru lura għan-normalita’ – mhux in-normalita’ antika imma waħda ġdida fejn inkunu nistgħu nissodisfaw il-bżonnijiet tagħna sew bħala bnedmin u sew min-naħa ekonomika b’modi ġodda.
Kull settur beda jara kif idawwar il-problema tal-pandemija f’opportunita’. Bdejna bil-mod il-mod nersqu lejn realtà ġdida filwaqt li konna qed nikkontrollaw din il-pandemija milli tkompli tinxtered.
L-opportunitajiet rajnihom u bdejna nattwawhom. Tgħallimna nużaw mezzi ġodda biex inżommu kuntatt soċjali. Ersaqna lejn ir-realtà virtwali fejn mhux talli rajna żieda f’din ir-realtà, iżda wassalniha wkoll għand setturi ġodda tas-soċjeta’ li qabel il-pandemija ftit kellhom ħajra li jersqu lejn din ir-realtà. Hawn rajna lix-xjuħ tagħna li bdew jidraw jikkomunikaw sew mal-familja u sew ma sħabhom permezz tal-mobile tagħhom.
Fl-edukazzjoni ħadna l-ewwel passi lejn direzzjoni ġdida. Ma kienux passi ta’ ġgant li għamilna għax konna sempliċiment dawwarna d-direzzjoni u kien għad fadlilna x’naqdfu biex il-mezzi ‘l ġodda jkunu effettivi ħafna. Imma l-ewwel passi kienu l-aktar iebsa għaliex mhux biss is-sistema kienet taħdem iżda d-‘distance learning’ ma kienx jagħmel sens f’pajjiż żgħir bħal tagħna. Imma b’kuraġġ u diterminazzjoni ersaqna lejn direzzjoni ġdida li jekk niżviluppawha sew għandha tkun aktar effettiva minn dik tal-passat.
Dawn il-passi ‘l quddiem rajnihom f’setturi oħra.
Bil-mod il-mod ersaqna lejn ir-realtà ġdida u rajna r-iżultati. Mhux talli ersaqna lejn normalita’ iżda rnexxielna nnaqqsu t-tixrid ta’ dan il-virus ġdid li ma konna nafu xejn dwaru.
Irnexxielna, mhux għax sibna xi vaċċin kontra dan il-virus, imma għax tgħallimna li nistgħu nikkontrollaw it-tixrid b’modi ġodda. L-aktar affarijiet li ħarġu kienu li nżommu distanza adekwata meta nkunu ma nies oħra u li f’ċirkostanzi fejn din id-distanza ma tantx nistgħu inżommuha nilbsu l-maskri. Tgħallimna wkoll li ċerti drawwiet naqtgħuhom – bħal li tieħu idejn xi ħadd. Sibna metodi ġodda biex nissodisfaw il-bżonn li l-bniedem għandu li biex juri apprezzament lejn bniedem ieħor irridu mmissuh. Dan għamilnieh għax minflok bqajna nużaw l-idejn bdejna nużaw il-minkeb.
Din il-bidla nfirxet ħafna għalkemm dejjem kellek nies, inklużi kbarat, li qatt ma resqu lejn dawn l-affarijiet u baqgħu jużaw metodi qodma.
Imma rnexxielna nniżżlu n-numri.
Li ġara kien li kif irnexxielna nniżżlu n-numri, ħafna min-nies abbandunaw kollox u erġajna morna għar-realtà l-antika minkejja li din hi perikoluża fir-realtà ta’ pandemija.
Issa kif in-numri qed jisplodu ‘l fuq erġajna bdejna nħossu ix-xokk u nirrealizzaw li l-virus għadu fostna.
Hemm min jaħseb li hemm bżonn nerġgħu lura għal-lockdown bħalma konna. Ma nemminx li għandna bżonn nerġgħu mmorru dik id-direzzjoni. Ir-raġuni hi sempliċi. Illum nafu li jekk inżommu u nipprattikaw dawk id-drawwiet ġodda li tgħallimna, nistgħu ngħixu f’normalita’ ġdida li tkun sew mingħajr periklu u tkun ekonomikament vijabbli.
Nisperaw li l-miżuri li tħabbru l-bieraħ jerġgħu iqajmuna għar-realtà l-ġdida għax mingħajra ma nkampawx. Hu għalhekk importanti li l-multi li tħabbru jitħaddmu mal-ewwel u ma jinħafrux.
Problema oħra
Iż-żieda fin-numri qalgħu problema oħra – dik tal-immigranti. Ir-raġuni hi li peress li kien hemm minnhom li kellhom dan il-virus in-numri tagħna żdiedu.
Hemm min ħa din l-opportunita’ biex jerġa’ jqajjem mewġa ta’ razziżmu. L-argument li qed jitmexxa hu li huma dawn l-immigranti li reġgħu ġabuna f’din is-sitwazzjoni. Insew li dawn l-emigranti jiġu isolati mal-ewwel u għalhekk mhux il-kaġun ta’ din il-mewġa ġdida tal-COVID-19.
Min jemmen li kien it-tort tal-immigranti jkun qed jiċħad ir-realtà. Il-virus għadu fostna u, anki li kieku ma kienx hemm emigranti, in-numri tagħna reġgħu telgħu ‘l fuq mhux ħażin. Dan sar bl-imġiba tagħna. Minflok rajna kif nidraw u nkomplu niżviluppaw ir-realtà ġdida b’tali mod li filwaqt li tibqa’ mingħajr periklu għat-tixrid, tkun aktar kompatibbli magħna bħala bnedmin, erġajna morna għar-realtà antika – realtà li diġa’ wrietna li mhix kapaċi li tirreżisti dan il-virus.
Hu għalhekk li min qed iwaħħal fl-emigranti qed jieħu l-okkażjoni biex imexxi r-razziżmu li jemmen fih. Fil-fatt lili qaluli li qed timxi l-kelma biex jinġabru l-firem biex isir referendum biex ma ndaħħlux l-emigranti bħal ma tagħmel l-Awstralja.
Dawn mhux qed jirrealizzaw li lanqas jekk irridu dawn l-emigranti ma nistgħux inżommuhom barra minħabba li hemm liġijiet internazzjonali. Insemmu l-Awstralja. L-Awstralja tista’ tagħmilha mimħabba li hi għandha gżira fejn tista’ titfagħhom mingħajr ma jmissu mal-Awstralja.
Semmejt l-Awstralja, għaliex hemm minn jipproġetta dan il-pajjiż li qed jurina t-triq li għandna naqbdu biex insolvu din il-problema. L-Awstralja, speċjalment il-mexxejja tiegħu, hu pajjiż razzista daqs l-Amerka. Id-differenza hi li fl-Awstralja, l-Ingliżi dejjem qagħdu attenti lil min idaħħlu l-Awstralja anki l-emigranti regolari. Minħabba dan, ma hemmx minoranzi kbar u r-razziżmu ma jidhirx bħal ma jidher fl-Amerka.
Dan ifisser li f’din is-sitwazzzjoni ma nagħmlu xejn? Nemmen li rridu nkomplu naraw kif nirranġaw mal-Libja biex tieħu r-responsabbilta’ li ssalva dawn l-emigranti qabel ma joħorġu wisq il-barra mix-xtajta Libjana u jpoġġu ruħhom fil-periklu. Biss dan mhux biżżejjed u rridu nagħmlu pressjoni fuq l-Ewropa biex il-pajjiżi Ewropej li dejjem jitkellmu fuq is-solidarjeta’, jibdew jipprattikawha anki fuq l-emigrazzjoni.
S’issa dejjem konna prudenti u għalhekk ma tantx wasalna. Ċipru beda jurina t-triq. Bħalissa Ċipru qed ipoġġi dubji serji jekk japprovax it-trattat kummerċjali li qed tagħmel l-Ewropa mal-Kanada. Qed iġibu ħafna skużi. Dan qed jagħmluh għaliex l-Ewropa kienet wegħdet li ser taħdem biex terġa’ tara Ċipru pajjiż wieħed. Mhux talli ma għamlet xejn iżda lanqas issa mhi qed tagħmel xejn, ħlief paroli, biex twaqqaf lit-Turkija tfittex iż-żejt fl-ibħra ta’ Ċipru.
Din il-problema m’aħniex ser insolvuha sakemm ma nagħmlux pressjoni fuq l-Ewropa biex tiċċaqlaq u tibda tgħina billi tigarantixxi li kull pajjiż irid iġorr sehemu.
