In-nies spiss jistaqsu għaliex in-nies imutu bis-suwiċidju u jekk dan nistgħux inbassruh. Dawn il-mistoqsijiet jolqtu lill-maħbubin u lir-riċerkaturi bl-istess mod. Sa ftit ilu, seta’ kien impossibbli li jingħataw tweġibiet. Ir-riċerka li qed tevolvi, toffri tama ġdida biex jitwaqqfu dawn l-imwiet traġiċi. Globalment, xi ħadd, xi mkien, qed jitlef kontinwament din il-battalja ddisprata kull erbgħin sekonda. Din ir-realtà qawwija tenfasizza għaliex ix-Xahar Dinji għall-Prevenzjoni tas-Suwiċidji (WSPM), imfakkar fl-10 ta ‘Settembru, għandu sinifikat daqshekk profond.
L-aħħar statistika tad-WHO tagħti stampa ċara: aktar minn 700,000 mewta b’suwiċidju jseħħu kull sena madwar id-dinja, u dan jagħmilha r-raba’ kawża ewlenija ta’ mewt fost iż-żgħażagħ ta’ bejn il-15 u d-29 sena (WHO, 2024). Madankollu, wara dawn in-numri hemm storja ta’ progress xjentifiku notevoli, kif rifless fi tnaqqis fir-rati ta’ suwiċidju. Sirna nitkellmu aħjar dwar is-suwiċidju, iżda għad fadal ħafna xi jsir. L-Assoċjazzjoni Internazzjonali għas-Suwiċidoloġija (IASP) tirrapporta li l-oqfsa dijanjostiċi emerġenti u l-għodod ta’ tbassir qed jittrasformaw il-prattika klinika, u potenzjalment isalvaw għadd kbir ta’ ħajjiet (IASP, 2024).
Fiċ-Ċentru għar-Riċerka dwar is-Suwiċidji tal-Università ta’ Oxford, il-Professur Seena Fazel qatta’ snin jiżviluppa dak li ħafna jqisu bħala l-futur tal-prevenzjoni tas-suwiċidju. Il-ħidma pijuniera tiegħu fuq l-għodod tal-valutazzjoni tar-riskju, inklużi l-mudelli innovattivi OxMIS u OxSET, tirrappreżenta bidla fundamentali minn ġudizzju kliniku bbażat fuq l-intuwizzjoni għall-mediċina ta’ preċiżjoni mmexxija mill-evidenza. Dawn l-algoritmi sofistikati janalizzaw diversi fatturi ta’ riskju simultanjament, u joffru lit-tobba preċiżjoni mtejba fl-identifikazzjoni ta’ individwi fl-ogħla riskju (Fazel et al., 2019). Ftakar li s-suwiċidju jeqred lill-ġenerazzjonijiet-għalhekk l-importanza tal-identifikazzjoni.
Ir-riċerka tiegħu, ippubblikata fil-BMJ Mental Health, tisfida l-kritika li ilha għaddejja ta’ mudelli ta’ tbassir fil-prevenzjoni tas-suwiċidju (Fazel et al., 2024). Il-meta-analiżijiet tiegħu juru li l-għodod moderni ta’ valutazzjoni jiksbu preċiżjoni ta’ 90 % fid-distinzjoni bejn dawk f’riskju ta’ suwiċidju ogħla u aktar baxx, livell ta’ preċiżjoni li qabel kien maħsub impossibbli fis-saħħa mentali. Dan l-avvanz jissuġġerixxi li fl-aħħar jista’ jkollna l-għodod biex nidentifikaw lil dawk l-aktar vulnerabbli matul il-kriżijiet.
L-implikazzjonijiet jestendu ferm lil hinn miċ-ċrieki akkademiċi. Fl-10 ta’ Settembru, il-Professur Fazel ippreżenta l-aħħar sejbiet tiegħu f’The Imperial, f’Tas-Sliema, Malta, bħala parti mil-lekċer tad-WSPM ta’ Malta dwar ir-Riżoluzzjoni tal-Kriżijiet. Il-preżentazzjoni tiegħu, “Avvanzi fil-Valutazzjoni u l-Ġestjoni tas-Suwiċidji”, twiegħed li tiżvela riċerka mill-aktar avvanzata dwar l-effettività tal-medikazzjoni psikotropika u terapiji oħra fil-prevenzjoni tas-suwiċidju—sejbiet li jistgħu jsawru mill-ġdid il-protokolli tat-trattament globalment.
Similarment trasformattiv huwa l-kunċett emerġenti tas-Sindromu ta’ Kriżi tas-Suwiċidji (SCS)—qafas dijanjostiku rivoluzzjonarju u limitat fiż-żmien li jaqbad l-istat mentali akut li jippreċedi l-imġiba suwiċidali. Ir-rieżamijiet sistematiċi reċenti juru li dan is-sindromu, ikkaratterizzat minn ħames dimensjonijiet distinti — li tħossok “maqbud” (dak is-sens soffokanti li wieħed ikun irid jaħrab minnu iżda ma jkollux fejn imur) disturb affettiv, telf ta’ kontroll konjittiv, tqanqil eċċessiv, u rtir mis-soċjetà—jipprovdi lit-tobba b’mira speċifika għall-intervent (Galynker, 2017). Għall-kuntrarju tal-approċċi dijanjostiċi tradizzjonali li jiffukaw fuq il-mard mentali sottostanti, l-SCS tidentifika l-kostellazzjoni psikoloġika li tippreċedi l-periklu imminenti, li tippermetti r-riżoluzzjoni tal-kriżijiet.
L-istudji jiżvelaw l-SCS bħala tbassir transkulturali affidabbli tal-imġiba suwiċidali, bi preċiżjoni ta’ 83-95 % (Rogers et al., 2023). Huwa importanti li d-dipartimenti tal-emerġenza li jimplimentaw il-valutazzjonijiet tal-SCS jirrapportaw tnaqqis sinifikanti fir-rati ta’ riammissjoni ta’ tliet xhur.
B’mod kritiku, il-COVID-19 amplifikat il-fatturi ta’ riskju ta’ suwiċidju globalment, bl-iżolament soċjali, l-inċertezza ekonomika, u t-tfixkil fil-kura tas-saħħa joħolqu sfidi bla preċedent. L-approċċi tradizzjonali, filwaqt li huma siewja, spiss ma jkunux biżżejjed biex tiġi identifikata s-suwiċidalità. L-oqfsa dijanjostiċi u l-għodod ta’ tbassir il-ġodda joffru strumenti ta’ preċiżjoni għan-navigazzjoni ta’ dan ix-xenarju kumpless.
Iżda forsi l-aktar inkoraġġanti hija l-enfasi fuq il-konverżazzjoni—it-tema tal-kampanja ta’ din is-sena, “#StartThe Conversation. (#IbdaL-Konverżazzjoni).” Ir-riċerka turi b’mod konsistenti li d-djalogu miftuħ dwar is-suwiċidju jnaqqas ir-riskju aktar milli jżidu (Burnette et al., 2015). Meta kkombinati ma’ għodod ta’ valutazzjoni sofistikati u interventi mmirati, dawn il-konverżazzjonijiet isiru strumenti terapewtiċi b’saħħithom.
Ix-xogħol tal-Professur Fazel juri kemm ix-xjenza rigoruża tista’ tittrasforma l-prattika klinika. Ir-riċerka tat-tim ta’ Oxford tiegħu dwar l-istratifikazzjoni tar-riskju, turi li m’għandniex għalfejn naċċettaw is-suwiċidju bħala inevitabbli. Minflok, nistgħu nidentifikaw individwi vulnerabbli, nifhmu l-profili tar-riskju speċifiċi tagħhom, u nintervjenu bi preċiżjoni mtejba. Dan jirrappreżenta bidla fundamentali minn trattament tas-saħħa mentali ġeneriku għal interventi terapewtiċi speċifiċi għas-suwiċidju.
Il-lekċer tiegħu—li kienet miftuħa għal kulħadd—offriet għodod prattiċi bbażati fuq l-evidenza, li jilmħu l-futur tal-prevenzjoni tas-suwiċidju biex jiġu salvati l-ħajjiet abbażi ta’ evidenza solida u ġdida.
Din it-trasformazzjoni minn prevenzjoni reattiva għall-prevenzjoni proattiva tas-suwiċidju timmarka mument kruċjali fil-kura tas-saħħa mentali. Qed inħalltu r-rispons għall-kriżijiet mal-prevenzjoni, armati bi preċiżjoni dijanjostika u speċifiċità terapewtika li qabel ma kinitx immaġinabbli.
Il-konverżazzjoni dwar il-prevenzjoni tas-suwiċidju għandha tkompli lil hinn mid-WSPM. L-istrateġija nazzjonali tagħna teħtieġ aktar kontribut mill-partijiet ikkonċernati, kollaborazzjoni bejn is-servizzi tas-saħħa mentali, u kontribut mill-ministeri kollha skont il-gwida tad-WHO. B’mod evidenti assenti hemm Uffiċċji ddedikati għall-Prevenzjoni tas-Suwiċidji biex imexxu r-riċerka, il-kampanji, is-sinjalar, u s-sorveljanza tal-hotspots eċċ. Kunu viġilanti ħafna għall-imġiba kkopjata meta figuri pubbliċi jmutu b’suwiċidju jew f’anniversarji suwiċida. Ixgħel xemgħa għal dawn l-għeżież.
Bi xjenzjati li jmexxu l-akkuża, mgħammra b’għodod sofistikati u li japprofondixxu l-fehim, hemm raġuni ġenwina għat-tama. Kull konverżazzjoni li bdiet, kull valutazzjoni tar-riskju li tlestiet, u kull intervent mogħti jqarribna lejn dinja fejn is-suwiċidju jsir dejjem aktar evitabbli. Il-ġlieda kontra s-suwiċidju tibqa’ sfida, iżda issa qed naraw aktar ċar u aħna ninsabu determinati.
