Biljunarja tal-proprjetà Vjetnamiża, Truong My Lan, ingħatat il-piena tal-mewt wara tilfet l-appell tagħha kontra s-sentenza tal-mewt li ingħatilha wara li nstabet ħatja li wettqet l-akbar frodi bankarja fid-dinja. Truong My Lan, anzjana ta’ 68 sena issa tinsab f’tellieqa għal ħajjitha u tista tevita l-mewt billi l-liġi fil-Vjetnam tipopermetti li jekk tħallas lura 75% ta’ dak li ħadet, is-sentenza tinbidel għal għomor il-ħabs.
F’April il-qorti sabet li Truong My Lan kienet tikkontrolla b’mod sigriet is-Saigon Commercial Bank, il-ħames l-akbar tal-pajjiż, u ħadet self u flus kontanti fuq medda ta’ aktar minn 10 snin permezz ta’ xibka ta’ kumpaniji dell, li jammontaw għal total ta’ 44 biljun dollari.
Skont il-prosekuturi, 27 biljun ġew misapproprjati, u 12-il biljun oħra ġew imbagħabsa fl-aktar reat finanzjarju serju li għalih ġiet ikkundannata għall-mewt. Il-verdett tal-qorti kien rari u xokkanti tant li hija waħda mill-ftit nisa fil-Vjetnam li ngħataw il-piena tal-mewt għal reat kriminali gravi.
Nhar it-Tlieta, il-qorti qalet li ma kien hemm l-ebda bażi biex titnaqqas is-sentenza tal-mewt ta’ Truong My Lan. Madankollu, hija xorta tista’ tevita l-eżekuzzjoni jekk tirritorna 9 biljun dollari, tliet kwarti tat-$12-il biljun li ħadet. Tista’ wkoll tagħmel petizzjoni lill-president tal-pajjiż għall-amnestija. Il-prosekuturi iżda argumentaw li d-delitti ta’ My Lan kienu kbar u bla preċedent u ma jiġġustifikawx klemenza.
Imwielda f’familja Sino-Vjetnamiża fil-belt ta’ Ho Chi Minh, Truong My Lan bdiet bħala bejjiegħa tal-monti tal-kożmetiċi ma’ ommha. Hija bdiet tixtri art u proprjetà wara li l-Partit Komunista introduċa riforma ekonomika fl-1986. Sas-snin 90, hija kellha portafoll kbir ta’ lukandi u ristoranti.
Meta nstabet ħatja u kkundannata f’April, hija kienet il-president ta’ ditta prominenti tal-proprjetà immobbli, Van Thinh Phat Group.
Fil-kampanja kontra l-korruzzjoni immexxija mis-Segretarju Ġnerali tal-Partit Komunista ta’ dak iż-żmien, Nguyen Phu Trong, kienu akkużati 85 persuna li kollha nstabu ħatja. Erbgħa ġew ikkundannati għal għomru il-ħabs, filwaqt li l-bqija – inkluż ir-raġel u n-neputija ta’ Truong My Lan – ingħataw sentenzi ta’ ħabs li jvarjaw minn 20 sena sa tliet snin sospiżi.
Min-naħa tagħhom, l-avukati ta’ Truong My Lan qalu li kienet qed taħdem bis-sħiħ biex issib id-$9 biljun meħtieġa billi huwa diffiċ1li li l-assi tagħha jiġu msarfa. Xi wħud huma proprjetajiet lussużi f’Ho Chi Minh City li jistgħu, fit-teorija, jinbiegħu pjuttost malajr. Oħrajn huma fil-forma ta ‘ishma jew ishma f’negozji oħra jew proġetti ta’ proprjetà. B’kollox l-istat identifika aktar minn elf assi differenti marbuta mal-frodi. Dawn ġew iffriżati mill-awtoritajiet.
L-avukati tagħha li argumentaw għall-klemenza mill-imħallfin qalu li waqt li tkun taħt sentenza tal-mewt ikun diffiċli għaliha li tinnegozja l-aħjar prezz għall-bejgħ tal-assi u l-investimenti tagħha, u għalhekk aktar diffiċli għaliha li tiġbor $9 biljun.
“Il-valur totali tal-azjendi tagħha fil-fatt jaqbeż l-ammont ta ‘kumpens meħtieġ,” qal l-avukat Nguyen Huy Thiep lill-midja qabel ma l-appell tagħha ġie miċħud.
Madankollu, dawn jeħtieġu ħin u sforz biex jinbiegħu, peress li ħafna mill-assi huma proprjetà immobbli u jieħdu ż-żmien biex jiġu likwidati. Truong My Lan tittama li l-qorti tista’ toħloq l-aktar kundizzjonijiet favorevoli għaliha biex tagħmel il-kumpens.
Il-Vjetnam jittratta l-piena tal-mewt bħala sigriet tal-istat. Il-gvern ma jippubblikax kemm hemm nies fil-lista tal-piena tal-mewt, għalkemm gruppi tad-drittijiet tal-bniedem jgħidu li hemm aktar minn 1,000 u li l-Vjetnam huwa wieħed mill-akbar eżekuturi fid-dinja.
