Il-COP29, li tirreferi għad-29 sessjoni tal-Konferenza tal-membri tal-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-Tibdil fil-Klima (UNFCCC), Il-laqgħat tal-COP huma konferenzi annwali fejn il-mexxejja globali jingħaqdu biex jinnegozjaw u jiddiskutu azzjonijiet biex jindirizzaw it-tibdil fil-klima, billi jibnu fuq il-ftehimiet li saru f’laqgħat preċedenti, bħall-ftehim ta’ Pariġi.
Sakemm qed nikteb dan l-artiklu, l-aktar konferenza reċenti, COP28, saret f’Diċembru 2023. Is-suġġetti tipikament indirizzati f’dawn il-konferenzi jinkludu t-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra, il-finanzjament għall-klima, strateġiji ta’ adattament, u impenji globali għall-enerġija rinnovabbli u s-sostenibbiltà.
Kif spjegat, il-konferenzi COP isiru kull sena u huma kruċjali fit-tiswir tal-politika globali dwar il-klima. Huma għandhom l-għan li jġibu flimkien mexxejja dinjin, negozjaturi, xjenzati u attivisti biex jindirizzaw il-kriżi globali tal-klima, b’diskussjonijiet spiss iċċentrati fuq it-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-karbonju, l-iżgurar tal-finanzjament tal-klima għan-nazzjonijiet li qed jiżviluppaw, u l-adattament għall-impatti tat-tibdil fil-klima. Dwar dan tal-ahhar nitkellmu aktar ‘il quddiem.
Il-COP28, b’mod partikolari, kienet mistennija li tiffoka fuq l-implimentazzjoni tal-Ftehim ta’ Pariġi, it-titjib tal-finanzjament globali għall-klima, u l-istabbiliment ta’ miri klimatiċi aktar b’saħħithom. Madankollu, sa meta sseħħ il-COP29 (bdiet din il-gimgha), x’aktarx se tkompli tiffoka fuq dawn it-temi, iżda tista’ tindirizza tħassib ġdid jew emerġenti, inkluż:
- Implimentazzjoni ta’ Impenji Net-Zero: Ħafna pajjiżi impenjaw ruħhom għal miri ta’ emissjonijiet netti żero sa nofs is-seklu, iżda l-enfasi fil-COP29 tista’ tkun fuq kif dawn l-impenji qed jiġu tradotti f’azzjoni, speċjalment biż-“żieda” tal-ambizzjonijiet li dehru f’COPs preċedenti. Se naslu ghal dawn it-tragwardi?
- Adattament u Reżiljenza: Filwaqt li l-mitigazzjoni tal-emissjonijiet kienet fokus ewlieni, il-COP29 tista’ tkompli tenfasizza l-istrateġiji ta’ adattament għal nazzjonijiet vulnerabbli, fosthom il-gzejjer. Dan jista’ jinvolvi trasferiment tat-teknoloġija, infrastruttura reżiljenti għall-klima, u għodod oħra biex jgħinu lin-nazzjonijiet li qed jiżviluppaw jippreparaw għall-impatti tal-klima.
- Finanzjament u Ekwità tal-Klima: Wieħed mill-punti ewlenin ta’ tfixkil fin-negozjati dwar il-klima huwa l-għoti ta’ finanzjament lin-nazzjonijiet li qed jiżviluppaw għall-mitigazzjoni u l-adattament. Il-COP29 tista’ tkun mument kritiku għall-finalizzazzjoni tal-mekkaniżmi finanzjarji, li tiżgura li nazzjonijiet aktar sinjuri jissodisfaw l-impenji ta’ finanzjament tagħhom.
- Telf u Ħsara: Dan is-suġġett kiseb momentum fil-COP27, b’fond għat-telf u l-ħsara li ġie stabbilit. Il-COP29 x’aktarx se tkompli tesplora l-istruttura u l-finanzjament ta’ dak il-fond u kif tappoġġa lill-pajjiżi li qed isofru l-agħar effetti tat-tibdil fil-klima, li l-inqas ikkontribwixxew għaliha.
- Soluzzjonijiet u Teknoloġija bbażati fuq in-natura: Il-COP29 tista’ tara aktar fokus fuq soluzzjonijiet ibbażati fuq in-natura, li għandhom l-għan li jużaw l-ekosistemi biex itaffu u jadattaw għat-tibdil fil-klima. Barra minn hekk, l-innovazzjonijiet fl-enerġija nadifa, il-qbid u l-ħażna tal-karbonju (CCS), u t-teknoloġiji ekoloġiċi jistgħu jkunu ċentrali għad-diskussjonijiet.
- Bilanċ u Reviżjoni Globali: Il-Ftehim ta’ Pariġi jinkludi “valutazzjoni globali” kull ħames snin biex jiġi vvalutat il-progress lejn l-għanijiet tal-klima. Sakemm taghlaq il-COP29, nistgħu nkunu qrib perjodu ieħor ta’ valutazzjoni, li jagħmilha mument importanti għall-mexxejja globali biex jevalwaw l-adegwatezza tal-impenji dwar il-klima.
- Sħubiji Globali għall-Azzjoni Klimatika: Il-COP29 tista’ tkun xhieda ta’ sforzi akbar biex jiġu integrati setturi usa’ bħal negozji, bliet u gvernijiet lokali fil-proċess, filwaqt li jiġi żgurat li l-azzjoni klimatika tkun deċentralizzata u integrata f’diversi livelli tas-soċjetà u l-governanza.
Allura kif pajjiżi bħal Malta jistgħu jintlaqtu minn dan it-tibdil u x’ inhuma l-effetti u l-impatti?
It-tibdil fil-klima għandu impatt sinifikanti fuq il-gżejjer tal-Mediterran, u jippreżenta diversi sfidi ambjentali, soċjali u ekonomiċi. Hawn huma xi effetti ewlenin:
1. Livell tal-Baħar li qed Jogħla: Ħafna gżejjer tal-Mediterran huma baxxi, u jagħmluhom suxxettibbli ħafna għaż-żieda fil-livell tal-baħar. Dan jista ‘jwassal għal erożjoni kostali, telf ta’ ħabitat, u għargħar akbar fiż-żoni kostali.
2. Temperatura Żieda: Ir-reġjun tal-Mediterran qed jesperjenza temperaturi li qed jogħlew, li jistgħu jintensifikaw il-mewġ tas-sħana u jkollhom impatt fuq id-disponibbiltà tal-ilma, l-agrikoltura, u l-bijodiversità. Temperaturi ogħla jistgħu jwasslu wkoll għal evaporazzjoni akbar mill-postijiet ta’ hazna tal-ilma.
3. Bidliet fil-mudelli ta’ preċipitazzjoni: It-tibdil fil-klima qed jibdel ix-xejriet tax-xita, b’xi żoni jiffaċċjaw xita mnaqqsa u nixfa fit-tul, filwaqt li oħrajn jistgħu jesperjenzaw avvenimenti ta’ xita intensa li jistgħu jwasslu għal għargħar. Dawn il-bidliet jistgħu jaffettwaw il-provvisti tal-ilma ħelu u l-agrikoltura, kruċjali għall-ekonomiji lokali.
4. Tfixkil fl-Ekosistema: Il-bijodiversità unika tal-gżejjer tal-Mediterran hija f’riskju mit-tibdil fil-klima. Il-ħabitat mibdula jistgħu jheddu l-ispeċijiet indiġeni u jwasslu għall-introduzzjoni ta’ speċijiet invażivi, filwaqt li jenfasizzaw aktar l-ekosistemi lokali. Dan rajnih f’l-aħħar żewġ Sjuf fejn il-baħar saħan ħafna, ħdar u bedejna naraw speċi li ma konniex naawhom qabel, kultant b’ dannu għalina fl-użu tal-baħar u anki ta’ speċi oħra.
5. Impatt fuq l-Agrikoltura: Is-settur agrikolu, vitali għal ħafna ekonomiji tal-gżejjer, huwa mhedded minn bidliet fit-temperatura, preċipitazzjoni, u żieda fil-frekwenza ta’ avvenimenti estremi tat-temp. Ir-rendimenti tal-għelejjel jistgħu jonqsu, u jistgħu jitfaċċaw pesti jew mard ġodda, li jista’ anki jkollu impatt devastanti fuq il-prezzijiet.
6. Vulnerabilità tat-Turiżmu: Il-gżejjer tal-Mediterran huma destinazzjonijiet turistiċi popolari. It-tibdil fil-klima jista’ jkollu impatt fuq it-turiżmu permezz ta’ żieda fis-sħana, żieda fil-livell tal-baħar li taffettwa l-attrazzjonijiet kostali, u l-potenzjal għal aktar avvenimenti estremi tat-temp, li jistgħu jiskoraġġixxu lill-viżitaturi.
7. Skarsezza tal-Ilma: Ħafna gżejjer tal-Mediterran diġà qed jiffaċċjaw sfidi tal-provvista tal-ilma. Żieda fl-evaporazzjoni u xejriet ta’ preċipitazzjoni mibdula jistgħu jaggravaw l-iskarsezza tal-ilma, u jaffettwaw kemm ir-residenti kif ukoll l-agrikoltura.
8. Impatti soċjoekonomiċi: L-effetti kumulattivi tat-tibdil fil-klima jistgħu jwasslu għal sfidi ekonomiċi, inklużi impatti fuq l-għajxien, żieda fil-migrazzjoni hekk kif in-nies jitilqu mir-reġjuni milquta, u spejjeż ogħla għat-tħejjija u l-irkupru għad-diżastri.
Il-mitigazzjoni ta’ dawn l-impatti teħtieġ azzjoni lokali u globali urġenti, inkluż it-tisħiħ tar-reżiljenza, l-adozzjoni ta’ prattiki sostenibbli, l-implimentazzjoni ta’ politiki effettivi, u t-trawwim ta’ kooperazzjoni internazzjonali biex tindirizza t-tibdil fil-klima b’mod komprensiv.
Huwa kruċjali għalhekk li dak diskuss fil-COPs nibdew naraw ir-riżultati tiegħu fil-prattika u b’ mod tanġibbli bla ma jkunu ċ-ċ-ittadini li jħallsu l-prezz tiegħu.
