Bis-saħħa tas-settur agroalimentari tal-Ewropa, 450 miljun persuna għandhom aċċess għal ikel sikur, tajjeb għas-saħħa u affordabbli. Ilbdiewa tal-UE huma s-sinsla tal-awtosuffiċjenza alimentari tal-Ewropa, u l-muturi vitali tal-impjiegi u t-tkabbir sostenibbli fiż-żoni rurali. Dawn qed jagħtu kontribut ċentrali għat-tranżizzjoni ekoloġika kollettiva tagħna. Fl-istess ħin, huma jiffaċċjaw sfidi, bħat-tibdil fil-klima u suq globali kompetittiv. Dawn urew reżiljenza notevoli matul pandemija, kriżi tal-enerġija, il-konsegwenzi tal-gwerra ta’ aggressjoni tar-Russja kontra l-Ukrajna, u inflazzjoni għolja.
Ċertament li jrid ikun hemm ħidma f’ dan is-settur sabiex niżguraw il-provvista tal-ikel tagħna għallfutur. Il-bdiewa madwar l-Ewropa qed jiffaċċjaw sfidi dejjem akbar u huwa għalhekk lik itnħass il-ħtiega ta’ djalogu ferm usa fuq livell Ewropew, fejn bi strateġija ċara jiġu mitigati l-problemi ta’ tisħin fil-klima. Bi ftit ħsieb u ħafna rieda politika, naħseb li l-onteressi talbdiewa flimkien mall-interessi tat-toibdil fil-klima, jistgħu jgħinu lil xulxin. Permezz ta’ dan il-forum ġdid biex titfassal viżjoni komuni għall-futur tas-sistema tal-biedja u talikel tal-UE, u quddiem sfidi dejjem akbar, l-UE qed tipprova tfittex l-aħjar modi biex tappoġġa lill-bdiewa tal-UE, u tadatta l-politiki agrikoli tal-UE, bil-ħtiġijiet tagħhom f’moħħhom. Biex twettaq dan, kif imwiegħed fid-diskors tagħha dwar l-Istat tal-Unjoni f’Settembru 2023, il-President von der Leyen nediet id-Djalogu Strateġiku dwar ilFutur tal-Agrikoltura. Kemm se jirnexxilha, wieħed għad irid jara’.Il-Kummissjoni Ewropea qed tlaqqa’ flimkien il-bdiewa, is-sidien lokali tal-ħwienet tal-ikel, il-bejjiegħa bl-imnut.
Ewropej, l-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi, il-gruppi ambjentali, l-istituzzjonijiet finanzjarji, u l-akkademja biex jaqsmu l-ideat u jisimgħu l-ħtiġijiet tal-bdiewa. l-ewwel laqgħa tad-Djalogu Strateġiku dwar l-Agrikoltura, kellha ssir fil- 25 ta’ Jannar 2024.
L-għan tad-djalogu
Id-Djalogu għandu jkun wieħed kruċjali għall-iżvilupp ta’ fehim konġunt tas-sistema futura tal-biedja u tal-ikel
tal-UE. Se jkun qed jiġi ikkunsidrat dan li ġej;
- Kif l-UE tista’ tagħti lill-bdiewa u lill-komunitajiet rurali
li jgħixu fihom, perspettiva aħjar, inkluż standard ta’
għajxien ġust - Kif tista’ tipproġetta l-agrikoltura fil-limiti tal-pjaneta
tagħna u l-ekosistema tagħha - Kif tista’ tagħmel użu aħjar mill-opportunitajiet enormi
offruti mill-għarfien u l-innovazzjoni teknoloġika, li
dejjem qed tibqa’ tiżviluppa - Kif tista’ tippromwovi futur sabiħ u b’saħħtu għassistema tal-ikel tal-Ewropa f’dinja kompetittiva,
speċjalment minn dak li għaddej viċin tal-kontinet fuq
żewħ fronti
Id-Djalogu għandu jkun ta’ opportunità biex jinstemgħu l-perspettivi, l-ambizzjonijiet, it-tħassib u s-soluzzjonijiet
tal-bdiewa u ta’ partijiet ikkonċernati ewlenin oħra mill-katina agro-alimentari kollha, bl-għan li tinstab
bażi komuni għall-futur tas-settur agro-alimentari tal-Unjoni.
X’qed tagħmel l-UE dwar l-agrikoltura?
Il-Kummissjoni Ewropea diġà nediet sistema ta’ appoġġ ta’ 5 snin għall-bdiewa fil-forma ta’ Politika Agrikola Komuni (PAK) ġdida fl-2023. Dan irċieva EUR 300 biljun f’finanzjament u jinkludi inċentivi aktar b’saħħithom biex jgħinu lill-bdiewa Eropej jadottaw prattiki aktar sostenibbli u aktar reżiljenti. Il-bdiewa se jitħallsu aktar għar-rendiment tagħhom jekk inaqqsu wkoll il-karbonju. Fil-pjanijiet strateġiċi tal-PAK tagħhom, l-Istati Membri qed jidderieġu livelli aktar b’saħħithom ta’ appoġġ lil dawk li l-aktar jeħtiġuh. Pereżempju, aktar minn 10 % tal-pagamenti diretti tal-UE, li jirrappreżentaw EUR 4 biljun fis-sena, se jiġu allokati mill-ġdid għal azjendi agrikoli iżgħar.
Żdiedu wkoll l-appoġġi ta’ emerġenza għad-diżastri naturali u x-xokkijiet fil-prezzijiet, kif qed naraw bhaliss. Fl-2023 l-Ewropa pprovdiet assistenza eċċezzjonali ta’ aktar minn EUR 500 miljun lill-bdiewa l-aktar milquta mill-kriżijiet, fosthom temp sever minhabba t-tibdil filklima. Ta tħassib huwa l-fatt li l-eta’ medja tal-bdiewa fl-Ewropa hija dik ta’ 57 sena, xi ħaġa li turi li hemm sfida oħra li trid tibda tiġi indirizzata; dik li aktar żgħażagħ jiġu mħajjra jagħzlu dan is-settur bħala d-dħul ewlieni tagħhom.
Miżuri eċċezzjonali tas-suq tal-UE jsaħħu r-reżiljenza tas-settur agrikolu fost kriżijiet
Propju fl-24 ta’ Jannar, il-Kummissjoni Ewropea ppubblikat rapport dwar l-użu ta’ miżuri ta’ kriżi meħuda biex jappoġġaw is-settur agro-alimentari talUE mill-1 ta’ Jannar 2014 sal-aħħar tal-2023. Ir-rapport juri li s-sett ta’ għodod legali għal miżuri eċċezzjonali tal-Organizzazzjoni Komuni tas-Swieq (OKS), żviluppat aktar mill-aħħar riforma tal-Politika Agrikola Komuni (PAK), jipprovdi l-flessibbiltà biex jiġu indirizzati diversi tipi ta’ kriżijiet.
B’mod ġenerali, il-miżuri adottati wrew li huma effettivi biex jgħinu lill-bdiewa u lill-produtturi tal-UE jlaħħqu mal-impatt tal-kriżijiet. Il-produzzjoni agrikola hija intrinsikament riskjuża peress li tiddependi fuq ir-riżorsi naturali u l-kundizzjonijiet klimatiċi, u hija influwenzata mill-iżviluppi tas-suq.
Kundizzjonijiet ħżiena tat-temp, żbilanċi severi fis-suq, jew it-tixrid ta’ mard tal-annimali u pesti tal-pjanti jistgħu jwasslu għal fallimenti fil-ħsad u disturbi serji oħra fissuq. Fost kriżijiet tas-suq, azzjoni pubblika speċifika u eċċezzjonali tista’ tkun meħtieġa biex tipprevjeni jew ittaffi ħsarat sinifikanti lill-produtturi u tfixkil fil-katina tal-provvista tal-ikel. Matul l-aħħar għaxar snin, is-settur agrikolu tal-UE ffaċċja għadd kbir ta’ kriżijiet, inklużi l-effetti tal-pandemija tal-COVID-19, il-gwerra fl-Ukrajna, ilmard tal-annimali, disturbi sinifikanti fis-suq u avvenimenti estremi tat-temp. Dawn kellhom impatt virtwalment fuq is-setturi agrikoli kollha, madwar l-UE. Avvenimenti bħal dawn spiss ikunu ta’ natura multidimensjonali u imprevedibbli u għalhekk jeħtieġu reazzjonijiet ad hoc u mmirati.
Il-Kummissjoni dejjem kienet lesta li tassisti lill-bdiewa tal-UE fil-bżonn fi ħdan il-possibbiltajiet tas-sett ta’ għodod legali tagħha stabbilit mill-koleġiżlaturi. Mill1 ta’ Jannar 2014 sal-aħħar tal-2023, ilKummissjoni Ewropea adottat 63 miżura eċċezzjonali biex tappoġġa lill-bdiewa u lill-produtturi milquta mit-telf talproduzzjoni, mit-tnaqqis tal-prezzijiet, miż-żieda fl-ispejjeż tal-produzzjoni jew mit-tfixkil fil-katina tal-provvista. Dawn il-miżuri wasslu aktar minn EUR 2.5 biljun ta’ fondi tal-UE lis-settur agrikolu tal-UE u wrew is-solidarjetà kostanti talUE lejn il-bdiewa tagħha.
Dawn kienu jinkludu, fost miżuri oħra:
- Aktar minn EUR 500 miljun imqassma mill-2014 sal-2018 lill-produtturi tal-UE ta’ frott u ħxejjex friski milquta millprojbizzjoni Russa fuq l-importazzjonijiet tal-UE
- Żewġ pakketti ta’ appoġġ fl-2015 u l-2006, b’valur totali ta’ aktar minn EUR 800 miljun, u inkluż it-twaqqif ta’ skema tal-UE għat-tnaqqis tal-produzzjoni tal-ħalib, biex jiġi stabbilizzat is-suq tal-prodotti tal-ħalib u jiġi appoġġat l-introjtu totali tal-bdiewa għad-disturbi klimatiċi fis-suq • Madwar EUR 450 miljun għal miżuri speċifiċi li jappoġġaw is-settur tal-inbid u li jippermettu lill-produtturi jirrikorru għad-distillazzjoni ta’ kriżi, fost affarijiet oħra biex ilaħħqu mal-impatti talpandemija tal-COVID-19, is sanzjonijiet kummerċjali u l-iżbilanċi aktar reċenti tas-suq • Pakkett ta’ appoġġ ta’ EUR 500 miljun f’Marzu 2022 biex jappoġġa lill-produtturi l-aktar milquta mill-konsegwenzi serji tal-gwerra fl-Ukrajna • EUR 156 miljun għall-bdiewa filBulgarija, l-Ungerija, il-Polonja, irRumanija u s-Slovakkja l-aktar affettwati mill-importazzjonijiet miżjuda ta’ ċereali u żrieragħ taż-żejt mill-Ukrajna • Kumpens finanzjarju għall-bdiewa milquta mill-kontroll sanitarju u l-miżuri preventivi għall-ġlieda kontra t-tifqigħat tal-influwenza tat-tjur • EUR 330 miljun f’Lulju 2023 għallbdiewa tal-UE minn 22 pajjiż li jbatu minn problemi speċifiċi f’setturi agrikoli differenti, bħal spejjeż ogħla tal-produzzjoni u l-impatti ta’ avvenimenti
estremi tat-temp
Il-miżuri eċċezzjonali ntużaw l-aktar biex jgħinu lill-bdiewa fir-rigward tal-ħsarat li sofrew minħabba disturbi fis-suq jew kwistjonijiet relatati mas-saħħa talannimali jew tal-pjanti. Dawn għenu wkoll lill-bdiewa jindirizzaw l-impatti negattivi ta’ avvenimenti estremi ħżiena tat-temp fuq ir-redditi ekonomiċi tagħhom. Irrapport jindika wkoll li, filwaqt li miżuri eċċezzjonali huma dimostrazzjoni ċara tas-solidarjetà tal-UE, l-użu tagħhom m’għandux jipprevjeni lill-bdiewa milli jimmaniġġjaw ir-riskji tagħhom stess, pereżempju billi jirrikorru għal prattikin agronomiċi sostenibbli u ta’ trobbija talbhejjem, u jadottaw għodod u strateġiji xierqa għall-ġestjoni tar-riskju.
