Din il-ġimgħa n-numri ta’ nies infettatti mill-Coronavirus kienu għoljin sew. Biss ħaġa li nnutajt kienet li għalkemm din kienet qed tinkwieta n-nies, għall-maġġoranza, din ma kinitx l-aktar ħaġa f’moħħhom. Bħas-soltu, in-nies kont stajt taqsamhom fi tlieta.
Kellek dawk li qiesu ma ġara xejn u meta tkellmu fuq din il-mixja għolja kienu qieshom li aċċettaw is-sitwazzjoni kif inhi. Ħafna minn dawn in-nies reġgħu lura għall-ħajja kif konna nafuha sena ilu. Is-sitwazzjoni aċċettawha kompletament bil-ħażin kollu tagħha. L-attitudni hi simili għall-attitudni ta’ ħafna nies fuq id-drogi. Id-droga mhix tajba u tagħmel id-deni biss din ma taffettwax lil kulħadd u peress li lili ma laqtitnix, m’għandix nikkonfondi. Lanqas ma tant iħabblu rashom fuq l-imwiet. Jgħidulek l-imwiet dejjem kienu magħna u billi jitilgħu ftit ieħor, ma jkun ġara xejn.
Bħal ma ktibt, għal dawn in-nies qiesu mhu qed jiġri xejn. Sakemm is-sitwazzjoni ma tolqotx lilhom, ma jimpurtahomx. Din hi l-attitudni li qed tmexxi dan il-virus. Jekk ma tgħallimna xejn din is-sena, tgħallimna li bl-użanzi u drawwiet li kellna fil-ħajja ta’ qabel ma tfaċċa dan il-virus, dan il-virus jinfirex sew. U dak li qed jiġri.
Peress li n-numri telgħin ġmielhom, jidher li dan il-grupp qed jikber mhux ħażin. Jekk dan il-grupp ikompli jikber, is-sitwazzjoni ser tkompli teħżien.
Min-naħa l-oħra, għandek il-grupp li reġa’ mar għas-sitwazzjoni kif kienet f’Marzu. Il-coronavirus għadu jiddomina ħajjiethom. Dan il-grupp, bħal ta’ qablu, għadu jaċċetta li l-ħajja tal-lum għandha tkun bħal ma kienet qabel. Id-differenza kbira mill-grupp ta’ qabel hi li dawn mhux lesti li jaċċettaw il-konsegwenzi tal-virus. Hu għalhekk li dawn, reġgħu qed jirristrinġu ħajjiethom u lesti li jieħdu passi drastiċi biex ikunu żguri li ma jittieħdux minn dan il-virus. Minħabba f’hekk, dan il-grupp qed joħloq pressjoni kbira fuqu. Ir-raġuni hi li l-bniedem hu annimal soċjali u għalhekk ma jistax jgħix bħala eremita.
Din tapplika għall-affarijiet oħra. Għal dan il-grupp għandna nerġgħu nagħlqu l-ekonomija. L-istess bħan-natura tal-bniedem, l-ekonomija ma tistax tingħalaq. Jekk, il-bniedem ma jipproduċix ma jkollux x’jiekol. Jekk nagħlqu l-ekonomija nerġgħi maraw il-foqra fit-toroq tagħna.
Hu tajjeb li l-partiti politiċi jkunu sensittivi għas-sitwazzjoni, biss ma nistgħux immorru għall-estrem bħas-suġġeriment li sar mill-PN taħt suppost tmexxija ‘ġdida’ li niddikjaraw stat ta’ emerġenza. Barra d-dell faxxista ta’ din il-proposta, hemm it-tensjoni kbira li toħloq fil-pajjiż. Lanqas nistgħu immorru għall-ipokrita meta jkollok mexxej ta’ partit li llum qed jipprietka aktar miżuri meta hu stess minkejja li kellu l-mara infettata bil-virus, ġie jitmejjel mill-kwarantina u ħareġ jikkampanja!
F’dan il-grupp insibu wkoll ċerti junjins. Hu tajjeb li nieħdu il-prekawzjonijiet kollha. Biss irridu nsibu bilanċ. Għandek ċerta junjins li jridu jniżżlu r-riskju għal zero. Fit-tijorija tagħhom dan hu possibli. Fir-realta’ dan mhux possibli. Dan għaliex biex tnaqqas ir-riskju għal dan il-mod trid tieħu passi li joħolqu pressjoni kbira fuq il-bniedem. Jekk nieħdu l-iskejjel, bħala eżempju, tajjeb li ħadna dawk il-prekawzjonijiet. Biss minħabba dawk il-miżuri kollha din qed toħloq pressjoni kbira fuq l-għalliema u anki t-tfal. S’issa tidher li l-aktar pressjoni hi fuq l-għalliema li qed isibuha iebsa biex jgħallmu għal sigħat b’dawk ir-restrizzjonijiet. Tajjeb li l-junjins jieħdu ħsieb il-membri tagħhom, imma jridu jaraw li dak li jitolbu ma joħloqx pressjoni kbira fuq l-istess membri tagħhom.
B’daqshekk, għandna nerġgħu mmorru lura u nħallu kollox jimxi għar-rieħu jew li nagħlqu l-iskejjel? Bħal l-iskejjel, hemm il-postijiet tax-xogħol. It-teleworking hu tajjeb biss xorta hemm il-limitu. Tkellem ma’ min ilu jaħdem mhux ħażin teleworking u wara li titkellem ftit tittendi li anki t-teleworking għandu l-limitu tiegħu. Il-fatt li ħaddiem ma joħroġx u ma jiltaqax ma’ sħabu, toħloqlu pressjoni. L-ewwel hi li wara ftit jibda jintelaq. L-irġiel jibdew ma jqaxxrux leħja u n-nisa jibdew iħossu n-nuqqas li mhux qed jilbsu differenti kuljum. Jidhru li huma affarijiet żgħar imma li għandhom effett qawwi wara ċertu żmien.
U hawn nerġgħu mmorru għar-realta’ ġdida li hi bbażata fuq bilanċ. Waħda mill-affarijiet li titgħallem fil-management hi dik li tissejjaħ 80:20. Din hi bbażata fuq l-esperjenza. Il-maġġoranza tal-affarijiet tkun kapaċi li tlesti 80% minnhom f’madwar 20% ta’ sforz li tieħu biex tlestihom. Imma din qed tgħidlek ukoll li jekk trid il-perfezzjoni u tieħu ħsieb l-aħħar 20%, ser ikollok tagħmel 4 darbiet sforz milli ħadt biex tlesti t-80% tal-oġġett. Hu għalhekk importanti l-bilanċ u li trid tqabbel il-vantaġġi u l-iżvantaġġi ta’ kull restrizzjoni li tagħmel.
Din is-sena l-esperjenza wrietna dan. Meta fil-bidu morna lejn riskju zero, ħloqna pressjoni kbira fuq ħajjietna u litteralment qtilna l-ekonomija għal dak il-perjodu. Allaħares ma konniex ħsibna biex inġemmgħu qabel għax li kieku numru sew tan-nies kienu jispiċċaw bil-ġuħ bħal ma ġara f’pajjiżi oħra.
Biss il-bilanċ ifisser ukoll li rridu nġorru r-responsabbilta’ u li r-responsabbilta’ jrid iġorrha kulħadd – mill-kbir saż-żgħir. Hu importanti li ninfurzaw id-deċiżjonijiet tal-awtoritajiet tas-saħħa. Biss dan ma jkunx biżżejjed. Ir-raġuni hi li min jinforza l-liġi ma jistax ikun kullimkien. Biex isir hekk, barra li nsiru ‘police state’, ikollna bżonn nofs il-popolazzjoni tgħasses fuq in-nofs l-ieħor. Hu għalhekk li rridu nieħdu r-responsabbilta’ aħna stess. Per eżempju, hi xi ħaġa impossibli li nidraw nilbsu l-maskri ‘l ħin kollu meta noħorġu mid-dar? Għal xi wħud tidher diffiċli. Biss jekk niftakru ftit anki fi żmien qabel din il-pandemija, niftakru li konna naraw ħafna turisti li jiġu mill-pajjiżi bħal Ġappun kienu jilbsu il-maskra ‘l ħin kollu. Tant kienu drawha li saret xi ħaġa normali. Dan bħal meta jkollna bżonn nuċċali. Għall-ewwel idejqek imma wara ftit tibda tħossok mitluf jekk ma ssibx in-nuċċali ‘l ħin kollu.
Hu meta nġorru r-responsabbilta’ aħna stess li l-affarijiet isiru aktar sempliċi u nkunu drajna li ngħixu r-realta’ ‘l ġdida b’mod uman u nkunu nistgħu ngawdu l-ħajja ġdida b’mod normali.
Charles Caruana Carabez:
Nixtieq nuri d-dispjaċir tiegħi għat-telfa ta’ Charles matul din il-ġimgħa. Dejjem impressjonani għax kien jieħu l-affarijiet bis-serjeta’ u kien bniedem li jaġixxi. Dejjem ħadem biex is-sistema tal-edukazzjoni tagħna tiżviluppa. Imma l-aktar ħaġa i dejjem laqtitni kienet li dejjem kien jiffoka fuq l-interessi tal-istudenti.
