Il-Partit Nazzjonali Skoċċiż (SNP) li qed imexxi gvern ta’ minoranza fl-Iskożja qed jitħabat għall-appoġġ filwaqt li qed jidher kaotiku iżda l-Parlament Skoċċiż kien iddisinjat biex iħeġġeġ lill-partiti rivali jaslu għal xi forma ta’ ftehim.
Il-viżjoni għad-devoluzzjoni mir-Renju Unit kienet li wieħed jitbiegħed mill-atmosfera avversarja ta’ Westminster, billi tintuża sistema elettorali differenti biex tippermetti lill-partiti iżgħar ikollhom vuċi akbar u biex tinkoraġġixxi kunsens.
Ma kien hemm l-ebda sinjal ta’ dan nhar it-Tnejn li għadda meta Humza Yousaf, l-ewwel ministru li ilu fil-kariga mill-2023, ħabbar ir-riżenja tiegħu wara li temm b’mod goff arranġament ta’ qsim tal-poter mal-parrtit tal-Ħodor u keċċiehom mill-gvern tiegħu.
Bi 63 deputat għall-65 tal-oppożizzjoni, Yousaf ipprova jassigura appoġġ biex ikompli fil-gvern, kompitu li sar aktar urġenti bit-tressiq ta’ mozzjonijiet ta’ sfiduċja fit-tmexxija tiegħu u fil-gvern tiegħu.
Issa, il-kollass tal-patt mal-Ħodor kixef firdiet mhux biss fi ħdan il-parlament f’Edinburgh iżda fi ħdan l-SNP innifsu dwar strateġija ta’ indipendenza politika u ekonomika u kwistjonijiet soċjali bħall-kura tas-saħħa tal-ġeneru.
Minbarra dan l-inkwiet il-partit jinsab taħt id-dell ta’ investigazzjoni tal-pulizija dwar il-finanzi tiegħu li rat lill-eks kap eżekuttiv Peter Murrell, ir-raġel ta’ Sturgeon, eks l-ewwel ministru, akkużat mill-pulizija.
Iżda issa, min se jiret dawn l-isfidi? Forsi John Swinney, li mexxa l-SNP għoxrin sena ilu? Huwa kien ingħaqad mal-SNP fl-età ta’ 15-il sena. Swinney ilu membru tal-Parlament Skoċċiż minn meta l-Partit Laburista ta’ Tony Blair ta l-poter lil parlament skoċċiż kwart ta’ seklu ilu.
Fost il-kontendenti potenzjali għat-tmexxija tal-SNP, l-esperjenza ta’ Swinney hija bla waqfien. Għamel għaxar snin bħala segretarju tal-finanzi, sitt snin imexxi d-dipartiment tal-edukazzjoni u disa’ snin bħala deputat ewwel ministru ta’ Nicola Sturgeon.
Jekk se tkun esperjenza li fuqha tittieħed deċiżjoni, Swinney huwa diffiċli li jiġi megħlub. Fil-pubbliku kien difensur qawwi tal-indipendenza Skoċċiża. Madankollu, wara l-kwinti, huwa dik il-figura rari fil-politika, raġel meqjus ħafna mill-ħbieb u mill-għedewwa kemm bħala deċenti, ġentili u onest.
Bosta kollegi anzjani fl-SNP qed iħeġġuh biex imexxi, bit-tama li jista’ jipprovdi kemm stabbiltà kif ukoll għerf wara l-mandat qasir, u ħafna drabi mnikket ta’ Humza Yousaf.
Dawn jinkludu l-mexxej ta’ Westminster Stephen Flynn, is-Segretarju għall-Enerġija Màiri McAllan, is-Segretarju għas-Saħħa Neil Gray u s-Segretarju għall-Edukazzjoni Jenny Gilruth.
Swinney, rappreżentant għal North Perthshire, huwa membru tal-Knisja tal-Iskozja u jiddeskrivi lilu nnifsu bħala raġel ta’ fidi profonda filwaqt li r-rivali l-aktar probabbli tiegħu jidher li hija Kate Forbes, l-eks-segretarja tal-finanzi li ċċalinġjat lil Yousaf mill-qrib f’kompetizzjoni ta’ tmexxija ftit aktar minn sena ilu.
