“Kollox tidra. Ara kemm kien hemm biża’ fil-bidu. Imbagħad drajnihom l-attakki. Konna spiċċajna li malli konna nisimgħu s-sireni idoqqu l-air raid, konna nintefgħu x’imkien u naraw l-ajruplani jiġġieldu bejniethom. Trid toqgħod attent għax jekk tolqtok sharpnel hemm tibqa’. Konna avventurużi. Bdejna nagħmlu anke xkubetti minn biċċa injama biex nilagħbu bihom”.
Dan iddikjarah Alfred Xuereb meta riċentament iltaqajna miegħu f’St Thomas Home f’Wied il-Għajn.
Alfred irrakkontalna li “bħala familja konna ħaffirna xelter. Kellna bir forma ta’ qanpiena. Dan il-bir imbagħad niffidnieh għal max-xelter li kien hemm faċċata. Kien magħruf bħala ix-xelter tal-Lewżu. Jien ta’ tifel li kont xogħli kien li nġorr il-ġebel. Il-ġebel li inqata biex niffidnieh tfajnieh fil-kantina u għamilna dan biex ikun hemm rinforz.”
Fit-28 ta’ April 1958 rajt sodda imdendla ma’ wajer tad-dawl f’Bormla
Lil Alfred insemmulu l-każ li kien inqala’ fit-28 ta’ April tas-sena 1958, meta dakinhar kien sar strajk nazzjonali. “Dażgur li kont hemm”, jgħidli mill-ewwel Alfred.
“Inżilt it-tarzna fil-Baċir Numru 1. Minn hemm kont nidhol. Kien hemm il-pickets u qaluli “Fred tidħolx”. Staqsejthom x’kien ġara u qaluli ‘hawn strajk”. It-tarzna kienet deżert. Tlaqt minn hemm flimkien ma’ klikka li konna naħdmu hemm. Tlajna fuq San Ġwann t’Għuxa u bdejna nittawwlu minn hemm għal fuq it-Tarzna. Ma kien jidher ħadd. It-tarzna kienet baħħ. Minn hemm tlaqna lejn Għajn Dwieli. Kif wasalna hemm waqqfuna. Qalulna toqogħdux tiġru ‘lhemm u ‘lhawn. Bqajna sejirn lejn Kordin u dħalna l-Crickiters Bar”, jgħidilna Alfred waqt li beda jidħak.
“Ħadna xi ħaġa x’nixorbu minn hemm u bqajna sejrin lejn it-triq il-ġdida. In-nies bdew jiżdiedu. Kif wasalna fit-telgħa, u aħna se naqbdu ninżlu naraw il-Pulizija telgħin. Ħarġu mill-post tagħhom u bdew ġejjin b’ħeffa. Kif rajthom telgħin hekk dort fuq fuq ta’ ħdejja u għedtlu ‘dawn se jkissruna’. Imma in-nies bdew jiżdiedu. F’kemm ilni ngħidlek ingħaqdu magħna ta’ Raħal il-Ġdid u tal-Marsa. F’daqqa waħda għaqdet u beda jiġi mitfugħ għadd kbir ta’ ġebel. Bdejt nara ġebel għaddej”, waqt li b’idu għamilna sinjal ta’ kif kien qed iseħħ dan.
“Niftakar kienu weġgħu tifel. Niftakru sew. Ħaduh minn hemm mill-ewwel. Kont ftit bogħod minnu. Wara bqajna neżlin ix-xatt u kif wasalna ħdejn it-Tiger Bar rajna li kienet ġejja landrover. Id-dimostranti waqqfuha. Ix-xufier beda jgħidulhom li hu kien qed isuq il-landrover u li dik il-landrover ma kinitx tiegħu. Bdew jgħajtu u qalulu inżel minn ġo fiha. Dak obda u f’kemm ilni ngħidlek qalbuha u tawha in-nar. Imbagħad bdew ġejjin il-karozzi tal-linja minn naħa tal-Billy Boy u dawn bdew ġejjin waħda wara l-oħra. Bdew jattakkawhom u jitfgħulhom il-ġebel. Kissrulhom il-ħġieġ. Ftit ħin wara l-Pulizija niżlu hemm isfel u kien hemm straġi sħiħa.“
“Spiċċajna Bormla. Għadni qed naraha qisu issa – sodda imdendla mal-wajer tad-dawl”. Nintervjeni u ngħidlu “fhimt sew sodda mal-wajer tad-dawl?”. Ikompli, “iva kienet sodda li kien hemm fl-Għassa tal-Pulizija. Daħlu hemm u għamlu straġi u tefgħu is-sodda għal isfel u weħlet mal-wajer tad-dawl. L-Għassa tal-Pulizija mhux biss tkissret imma anke inħarqet. Fejn kien hemm il-karti u d-dokumenti ħarqu kollox. Imbagħad it-tkissir kompla iż-Żejtun u Ħaż-Żabbar. F’Ħaż-Żabbar niftakar kien hemm mutur bis-side car. Dan kien ġewwa, qabduh tefgħuh għal isfel, u tawh in-nar. Kienet ġurnata ġiri dakinhar. Filgħaxija iltqajt max-xiħa. Kien ukoll ġie l-Perit Mintoff għall-ħabta tas-6.00 ta’ filgħaxija Beda jgħidilna biex nieqfu. Irringrazzjana u bgħatna lejn id-dar. Qalilna li l-istrajk kien għadda. Kien enfasizzaw li ‘xogħlna għamilnieh’. Qalilna tajna tbeżbiża lill-Gvern Ingliż issa morru lejn id-dar. Kulħadd obda għax lil Mintoff kulħadd kien jobdieh”.
