F’nofs is-Snin Sittin, pajjiżna għalkemm indipendenti kien qed jiffaċċja l-problema tan-nuqqas ta’ xogħol. Ammont ta’ persuni u familji b’mod kontinwu kienu qegħdin jitilqu lejn pajjiżi imbiegħdin b’mod partikolari l-Awstralja. Riedu jibnu futur ġdid. Is-sitwazzjoni kienet tali li l-messaġġi politiċi mill-Oppożizzjoni, dak iż-żmien il-Partit Laburista kienu jiffukaw fuq in-nuqqas ta’ xogħol. Filfatt mass meeting li kien sar mill-Mexxej Laburista Dom Mintoff f’April tas-sena 1965 hu kien iddikjara hekk: ‘fi żmien tlett xhur gvern Laburista jsib xogħol għal kulħadd, imma rridu ndaħħluha f’rasna li kull Malta jrid jagħmel sagrifiċċju. Mingħajr sagrifiċċju ma jista’ jsir xejn”.
U quddiem din is-sitwazzjoni, kienu diversi dawk iż-żgħażagħ Maltin li kienu jittantaw jaħarbu minn pajjiżna lejn l-Awstralja. Kienu jinqabdu u jintbagħtu lura.
Każ simili kien dak ta’ Ninu Grech, żagħżugħ mill-Fgura. Rapport imxandar minn L-ORIZZONT kien iġib it-titlu ta’ “Ma nafx skola u ridt insib post tajjeb”.
Ir-rapport kien jgħid li “għall-familja ta’ Ninu Grech mill-Fgura li xahrejn ilu ħarab għall-Awstralja, illum kienet ġurnata ta’ ferħ. Iż-żagħżugħ ta’ 18-il sena nġib lura ful il-vapur tal-passiġġieri ‘Sydney’ li fuqu hu nħeba qalb l-emigranti Maltin nhar it-12 ta’ Frar li għadda. Iżda ftit wara li l-vapur lussuż trakka mal-moħħ taħt il-Pixkerija, il-lanċa tal-Water Police b’Ninu fuqha dehret tħalli l-ġenb ta’ l-iskala u tmur għan-naħa ta’ ġewwa tal-port lejn il-Marsa. Dak il-ħin membri tal-familja fosthom nanntu, ħutu, żitu u kuġintu li kollha kienu miġburin id-Dwana mill-ewwel daħlitilhom f’rashom li lil Ninu kienu se jeħduh il-ħabs ta’ Kordin.”
“Ommu Rita nfexxet f’dellirju ta’ biki u kellha tiġi mdaħħlha fl-Uffiċċju tal-Passaporti sakemm ikkwitat. Il-lanċa però wara li damet ftit iddur trakkat mal-moll li jagħti għall-Għassa tal-Moll il-Ġdid fejn Ninu ġie mdaħħal. Sadanittant il-familja inġabru fuq il-post u kollha daħkana stennew lil Ninu ħiereg ftit minuti wara liberat. Hu kien liebes l-istess ilbies pulit li ħarab bih għall-Awstralja. Nina qal li hu kien ħarab peress li ma jafx skola u ried jaqbad jaħdem f’post tajjeb. Miegħu kienu telqu oħtu Mary u żewġha Joseph li telgħu bħala emigranti bit-tifla ċkejkna tagħhom. Ninu inqabad meta s-‘Sydney’ kien għad fadallu ġimgħa biex jasal Melbourne. Meta inqabad hu ġie mitfugħ f’ċella fejn ittrattawh tajjeb bħall-passiġġieri l-oħra. “L-aktar ħaġa li għoġbitni kien l-ispaghetti”, qal b’daħka. Hu sar jaf li l-awtoritajiet fl-Awstralja ma riduhx jinżel l-art. Hu kien laħaq kiteb żewġ kiteb żewġ ittir waħda lil nanntu Kelina Zammit ta’ 80 sena li magħha kien joqgħod fil-Fgura. F’waħda minnhom kien qalilha biex titlob lil Santa Rita ħalli ma jitfgħuhx il-ħabs meta jinġieb Malta. Hu qal li hu u ġej lura sab ruħu jaqsam iċ-ċella ma’ Ġermaniż, Taljan u Grieg li ppruvaw jaħarbu kollha għall-Awstralja iżda lil dawn laħħqu niżżluhom lura ġo port Awstraljan.
Lura fir-razzett pittoresk il-Fgura fi Sqaq il-Koppla, il-klieb tal-għassa bdew jinbħu malli xammew lil Ninu u daru miegħu bil-ferħ. Nannuh Ġanni li ma felaħx imur jaraħ ġej, għannaq lil Nina u it-tnejn spiċċaw bid-dmugħ f’għajnejhom. U fi ftit ħin il-kamra ż-żgħira tan-nanna Kelina imtliet bil-qraba u ħbieb kollha jifirħu b’Ninu li reġa’ lura qawwi u sħiħ”.
