L-Amministrazzjoni tal-Ikel u d-Droga (FDA) tal-Istati Uniti għadha kif approvat l-ewwel vaċċin fid-dinja għaċ-chikungunya, li hija tqis bħala “theddida emerġenti għas-saħħa globali”. Il-marda li tinġarr min-nemus tikkawża deni u wġigħ fil-ġogi u tista’ tkun fatali għat-trabi tat-twelid. L-approvazzjoni tal-FDA hija mistennija tħaffef it-tnedija globali tal-vaċċin.
Minn Settemnbu ‘l hawn ta’ din is-sena, ġew rappurtati madwar 440,000 każ ta ‘chikungunya, inklużi 350 mewt. Bħalissa m’hemm l-ebda mediċina speċifika għall-kura taċ-chikungunya. L-Amerika t’Isfel u l-Asja t’Isfel kellhom l-aktar numru ta’ każijiet din is-sena.
Il-vaċċin bl-isem Ixchiq ġie approvat għal dawk li għandhom 18-il sena ‘l fuq u huma f’riskju għoli li jieħdu l-marda, qalet l-FDA nhar il-Ġmgħa. Il-vaċċin ġie żviluppat mill-kumpanija Ewropea Valneva u jiġi amministrat b’tilqima waħda.
Infezzjoni bil-virus ta ‘chikungunya tista’ twassal għal mard sever u problemi ta ‘saħħa fit-tul, partikolarment għal anzjani u individwi b’kundizzjonijiet mediċi.
Mill-inqas ħames miljun każ ta ‘chikungunya ġew irrappurtati mill-2008. Sintomi oħra jinkludu raxx, uġigħ ta’ ras u uġigħ fil-muskoli. L-uġigħ fil-ġogi jista’ jippersisti għal xhur jew saħansitra snin.
In-nies fir-reġjuni tropikali u subtropikali tal-Afrika, l-Asja tax-Xlokk, u partijiet tal-Amerika huma fl-ogħla riskju ta ‘infezzjoni minħabba li n-nemus li jġorru l-virus chikungunya huma endemiċi f’dawn iż-żoni. Dan il-virus iżda infirex ukoll għal żoni ġeografiċi ġodda u kkawża żieda fil-prevalenza globali tal-marda.
Dejta miċ-Ċntru Ewropew għall-Prevenzjoni u l-Kontroll tal-Mard (ECDC) uriet li l-Brażil kellu l-ogħla numru ta’ każijiet s’issa din is-sena b’218,613. Aktar minn 93,000 każ ġew irrappurtati wkoll fl-Indja, fejn il-kapitali Delhi rat firxa kbira tal-marda fl-2016.
In-nemus li jġorru virus bħal dengue u chikungunya feġġew ukoll f’partijiet ġodda tal-Ewropa, u żiedu r-riskju ta’ mard. Ix-xjentisti Ewropej sabu li mewġiet ta’ sħana u għargħar aktar spissi, u sjuf itwal u sħan, joħolqu kundizzjonijiet aktar favorevoli għall-virus. Huma qed jappellaw għal miżuri aħjar biex jikkontrollaw u jipproteġu kontra l-gdim tan-nemus.
L-ECDC qed isegwi t-tixrid ta’ speċi differenti ta’ nemus li jistgħu jġorru u jittrasmettu għadd differenti ta’ virus lill-bnedmin. Dawn jinkludu d-dengue u ż-Zika li jistgħu jikkawżaw firxa ta’ sintomi bħal deni u uġigħ fil-muskoli, u fl-agħar każijiet jimirdu ħafna lin-nies.
L-ECDC jgħid li huwa “essenzjali” li l-ħaddiema tal-kura tas-saħħa u l-pubbliku jkollhom għarfien akbar tal-mard differenti trażmess min-nemus.
Dengue, li tixxerred minn nemus li jigdmu matul il-jum jikkawża deni, uġigħ ta’ ras qawwi, uġigħ wara l-għajnejn, uġigħ fil-muskoli u fil-ġogi, u raxx.
In-numru ta’ każijiet kiber madwar id-dinja fl-aħħar deċennji. Dan il-mard huwa endemiku f’aktar minn 100 pajjiż fl-Afrika, l-Amerika, l-Asja tan-Nofsinhar u tax-Xlokk, u r-reġjun tal-Paċifiku tal-Punent.
Persuni anzjani u nies li għandhom sistema ta’ immunita dgħajfa huma f’riskju ogħla għal marda li taffettwa l-moħħ li tista’ wkoll tkun fatali. L-aktar sintomi komuni tal-virus chikungunya huma deni u uġigħ fil-ġogi, flimkien ma ‘uġigħ ta’ ras, uġigħ fil-muskoli u raxx.
