Hu fatt li llum hu pruvat minn għadd ta’ studji li nħarġu filqasam internazzjonali li kien hemm kumpaniji kbar multi nazzjonali li gawdew sew mill-inflazzjoni għolja. Dan għax waqt li l-inflazzjoni kienet għolja, dawn l-istess kumpaniji kbar kienu qed jaraw żieda sostanzjali fil-profitti u fid-dħul tagħhom.
Hu ppruvat ukoll li parti mill-inflazzjoni kienet ġejja minn sitwazzjoni fejn kumpaniji rikbu fuq il-mewġa ta’ inflazzjoni. Din rajniha anke f’pajjiżna. Hu fatt illum li għandna kumpaniji u importaturi tal-ikel li proprju flaħħar sena minkejja rata ta’ inflazzjoni għolja f’pajjiżna, dawn l-istess kumpaniji raw żieda fid-dħul tagħhom u żieda fil-profitti.
Għal ħafna prodotti, minkejja iż-żieda fil-prezzijiet matul l-aħħar xhur, il-prezzijiet baqgħu ma niżlux minkejja li r-rata tal-inflazzjoni bdiet tonqos. Din is-sitwazzjoni, bla dubju ta’ xejn timmerita li tkun analizzata u investigata. Hu fatt li hemm prezzijiet li anke meta tqabbilhom ma kemm jinbiegħu f’pajjiżi ġirien tagħna, issib li f’pajjiżna huma għola u f’xi każi ferm ogħla.
Ovvjament wieħed ma jistax ma jistaqsix x’se jiġri wara li tintemm liskema Stabbilità. Il-prezzijiet, affettwati bl-iskema se jibqgħu bl-istess prezz jew se jmorru għal li kieku. Tqum il-mistoqsija x’tip ta’ skrutinju qed isir fejn jidħlu l-prezzijiet ta’ prodotti partikolari fosthom dawk tal-ikel.
Bħal dan iż-żmien sena, f’Indiċi tal-Prezzijiet tal-Ikel tal-Organizazzjoni Dinjija tal-Ikel kien intqal li dan kien qabeż b’26% fl-ewwel erba’ xhur tas-sena 2022. Madankollu, wara dan naqas, bil-prezzijiet fl-aħħar ta’ April tal-2023 ikunu 1% biss ogħla mil-livell tal-prezzijiet tal-2021.
Din ix-xejra rajniha wkoll filprezz tal-gass naturali tat-TFT Olandiż tal-UE fejn dan kien spara minn medja ta’ madwar €33 għal kull MWh f’Ġunju tal-2021 għal madwar €253 f’Awwissu tas-sena 2022. Minn hemm ’il quddiem, dan il-prezz qabad triq ta’ tnaqqis qawwi, tant li salaħħar ta’ April tas-sena 2023 niżel
għal madwar €38, li huwa ferm eqreb għal-livell tal-prezz ta’ Ġunju 2021.
Jekk nieħdu l-prezz taż-żejt mhux raffinat Brent fl-aħħar ta’ Diċembru 2019 (qabel il-COVID) kien ta’ madwar $66 għal kull barmil. Imbagħad qabeż għal madwar $120 meta faqqgħet il-gwerra fl-Ukrajna f’Marzu 2022. Madankollu, minn dak
iż-żmien ’l hawn, dan naqas b’mod sinifikanti għal $77 sal-aħħar ta’ April
2023, li madankollu jibqa’ madwar 17 fil-mija ogħla mil-livell ta’ qabel il-COVID.
Statistika bbażata fuq informazzjoni miġbura minn National Accounts, turi li l-marġni ta’ qligħ fis-sena 2022 stmata f’Malta prattikament ma nbidlitx minn dik irreġistrata fl-2019. Prattikament dan jimplika li spejjeż ogħla fil-produzzjoni
kienu trażmessi bis-sħiħ fuq il-prezzijiet tal-bejgħ, u l-profitti f’termini ta’
ewro żdiedu b’din iż-żieda fl-ispejjeż.
Biss f’settur bħal dak tal-agrikoltura u s-sajd, il-manifattura, ilproprjetà immobbli, u l-kummerċ bl-ingrossa u bl-imnut, flimkien mas-servizzi tal-akkomodazzjoni u
tal-ikel, irrapportaw żieda fil-marġni ta’ qligħ tagħhom fl-2022.
Dawn kienu wkoll is-setturi li l-prezz tagħhom fis-suq żdied b’rata ogħla mill-medja tal-pajjiż ta’ 5.2%. L-uniku settur li ma kellux l-istess xejra kien dak tal-kostruzzjoni, fejn minkejja rata għolja ta’ inflazzjoni għal dan is-settur, il-marġni ta’ qligħ tiegħu naqset, u dan jindika li ż-żieda fl-ispejjeż li ġarrab dan is-settur ma ġietx trażmessa bis-sħiħ.
Nemmnu li hemm bżonn li jkun hemm skrutinju fuq il-prezzijiet. Hawn min qed jipprova b’mod ġenwin jara li jkun kompetittiv, imma għandna wkoll min fis-suq rikeb u qed jipprova jirkeb fuq l-inflazzjoni.
