Barrnin li jgħixu jew jinsabu mħajra jiġu jgħixu hawn, għadhom iqisu lil pajjiżna bħala attraenti. Iċ-ċokon tiegħu, il-klima, l-istil ta’ ħajja li biha u fiha jgħixu l-Maltin jidhru li għadhom jiġbdu. Madankollu żdied in-numru ta’ dawk li jaraw kruhat fl-ambjent tagħna. L-iffullar, in-nuqqas ta’ dixxiplina ċivika u ta’ infurzar tal-liġijiet, it-taħsir tal-ambjent huma fatturi li jdejqu sew.
Wieħed jitħajjar jgħid: Mhux x’jaħsbu r-residenti barranin hu importanti imma dak li jifhmu u jqisu l-Maltin! Hemm ċerta verità f’dan. Biss jekk barrani sa ftit tas-snin ilu kellu opinjoni għolja ħafna tal-għajxien hawn, u llum qed jaħbat jitlifha, ir-raġuni għaliex qed jiġri hekk mhux ta’ min jiskartaha.
Il-fatturi li hu jqis bħala negattivi, bla dubju qed jaffettwaw lill-Maltin ukoll. Dawn forsi jkunu aktar tolleranti ta’ xinhu sejjer ħażin imma tajjeb li jżommu f’moħħhom, li jekk il-ħażin jibqa’ jiġi tollerat, x’aktarx jispiċċa jaffettwa lilhom ħażin ukoll. Barrani jista’ jitlaq lura minn fejn ġie. Fil-maġġoranza kbira tagħhom, il-Maltin m’għandhomx dan ir-rimedju.
NAĦAL
Sibtha aħbar interessanti dik li t-tenur Malti Joseph Calleja hu dilettant tat-trobbija tan-naħal. Kien hemm snin meta (talanqas fil-ġnien tiegħi) naqset kważi għal kollox il-preżenza tan-naħal.
Dan l-aħħar, in-naħal reġgħu qed jidhru… m’inix qed ngħid li dan ġara għax Calleja qed irabbihom! Imma donnu li qed jirkupraw.
Ma nistgħux inħallu jikber ir-riskju li n-naħal li jgħixu “għal rashom”, mhux f’xi xehda mlestija għalihom mill-bniedem, jisparixxu għal kollox. Imma baqa’ minnhom? Għax in-naħal huma parti mill-identità tagħna. Kienu jgħallmuna li l-kelma Malta hi meħuda minn kelma bil-Kartaġiniż (jew Aramajk?) li tfisser għasel.
LABIRINT
Kien ili ftit ma nżur is-Swieqi għalkemm bqajt insegwi l-ilmenti ta’ dawk li jgħixu hemm, l-aktar għax jinqabdu fil-mewġ ta’ traffiku li jfur minn Paceville biex ifittex fejn se jipparkja. Il-borg hu organizzat f’forma ta’ toroq orizzontali maqtugħa minn oħrajn vertikali, bħall-Belt Valletta. Suppost li fuq din il-fasla, aktar faċli ssib fejn tmur.
Il-problema għalija did-darba nqalgħet mid-direzzjonijiet ta’ “one way”. Ma’ kull kantuniera trid tibdel id-direzzjoni tas-sewqan. F’kemm ili ngħidlek, minn nord lejn fejn tkun sejjer, issib ruħek fid-direzzjoni kuntrarja. Sakemm terġa’ ddur mal-kantunieri biex terġa’ tiġi lejn fejn trid tmur, jinqalgħu aktar kumplikazzjonijiet ta’ direzzjonijiet imbarrati.
Nimmaġina li dal-labirint inħoloq biex jiskoraġġixxi lis-sewwieqa li jersqu lil hemm milli jipparkjaw. Biss terġa’ u tgħid, sewwieqa hekk se jimportahom mill-“one-ways”, la jridu sempliċement imorru Paceveille? U llum, il-biċċa l-kbira minnhom mhux qed jippreferu jivvjaġġaw bil-Bolt…?
