Il-Pulizija fil-Filippini arrestat lill-eks President tal-pajjiż, Rodrigo Duterte, wara li l-Qorti Kriminali Internazzjonali (QKI) ħarġet mandat kontrih li akkużah b’delitti kontra l-umanità minħabba l-“gwerra brutali tiegħu kontra d-droga. Duterte, li għandu 79 sena, ttieħed taħt il-kustodja tal-pulizija ftit wara li wasal fl-ajruport ta’ Manila minn Hong Kong.
Huwa qatt ma kien offra ebda skuża u ma wera ebda rimors għar-ripressjoni brutali tiegħu kontra d-droga, li rat eluf ta’ nies jiġu maqtula meta kien president tan-nazzjon tal-Asja tax-Xlokk mill-2016 sal-2022.
Il-Qorti Kriminali Internazzjonali aktar qabel kienet iddikjarat li kellha ġurisdizzjoni fil-Filippini fuq allegati reati u abbużi mwettqa qabel ma l-pajjiż irtira s-sħubija tiegħu QKI.
L-attivisti tal-Koalizzjoni Internazzjonali għad-Drittijiet tal-Bniedem fil-Filippini (ICHRP) sejħu l-arrest tiegħu bħala mument storiku għal dawk li mietu fil-gwerra tiegħu kontra d-droga u l-familji tagħhom.
L-arrest ta’ Duterte huwa l-bidu tar-responsabbiltà tiegħu għall-qtil tal-massa li ddefinixxa t-tmexxija brutali tiegħu, skont ma qal iċ-ċermen tal-ICHRP Peter Murphy.
Duterte kien f’Hong Kong biex jikkampanja għall-elezzjonijiet ta’ nofs il-mandat tat-12 ta’ Mejju li ġej, fejn kien ippjana li jikkontesta għal Sindku ta’ Davao. Fikl-fatt, Duterte kien diġa serva bħala Sindku ta’ Davao, metropoli mifruxa fin-Nofsinhar, għal 22 sena u għamilha waħda mill-aktar żoni sikuri tal-pajjiż mid-delitti fit-toroq.
Filmati li xxandru fuq it-televiżjoni lokali wrewh ħiereġ mill-ajruport juża bastun. Madankollu, l-awtoritajiet qalu li Duterte jinsab f’qagħda tajba ta’ saħħa u qed jieħdu ħsiebu tobba tal-gvern.
Filmat ieħor din id-darba mtella’ minn bintu, Veronica, wera lil Duterte jiġi arrestat f’sala fil-Bażi tal-Ajru ta’ Villamor ta’ Manila. Fiha, jinstema’ jiddubita r-raġuni għall-arrest tiegħu.
Huwa ftaħar bir-reputazzjoni tiegħu li ġab il-paċi u l-ordni f’ Davao u kien poġġa lilu nnifsu bħala politiku iebes kontra l-establishment, biex jirbaħ b’mod qarrieq l-elezzjonijiet tal-2016.
Bir-retorika qalila tiegħu, huwa mexxa lill-forzi tas-sigurtà biex jisparaw u joqtlu lil persuni suspettati tad-droga. Aktar minn 6,000 suspettat ġew maqtula minn pulizija jew aggressuri matul il-kampanja, iżda l-gruppi tad-drittijiet tal-bniedem qalu li n-numru ta’ qtil jista jkun wieħed ogħla.
Rapport preċedenti tan-NU sab li l-biċċa l-kbira tal-vittmi kienu irġiel żgħażagħ fqar, li l-pulizija ma kellhomx bżonn mandati ta’ tfittxija jew arrest biex iwettqu rejds fid-djar, u li sistematikament ġiegħlu lis-suspettati jagħmlu dikjarazzjonijiet awto-inkriminanti jew jirriskjaw li jinqatlu. Il-kampanja kienet immirata lejn dawk l-foqra urbani tat-triq iżda naqset milli taqbad il-barunijiet kbar tad-droga.
Il-QKI l-ewwel ħadet nota tal-allegati abbużi fl-2016 u bdiet l-investigazzjoni tagħha fl-2021. Hija skopriet każijiet minn Novembru 2011, meta Duterte kien sindku ta’ Davao, sa Marzu 2019, qabel ma l-Filippini rtiraw mill-QKI.
Ir-retorika populista u d-dikjarazzjonijiet ċari tiegħu kienu laqqmu lil Duterte bħala “Donald Trump tal-Lvant”. Huwa kien iddeskrieva wkoll lill-President Russu Vladimir Putin bħala l-“idolu” tiegħu. L-amministrazzjoni tiegħu ressqet il-politika barranija tal-Filippini lejn iċ-Ċina lil hinn mill-Istati Uniti.
Bintu u l-eredi politika tiegħu, Sara Duterte, hija l-viċi-president attwali tal-Filippini u hija maħsuba li tkun kandidat presidenzjali fl-2028.
